Συμπληρώθηκαν χθες 182 χρόνια από τότε που με Βασιλικό Διάταγμα εγκρίθηκε και επισημοποιήθηκε το όνομα της Αμαλιάδας.
Για πολλά χρόνια οι ιστορικοί μελετητές, τα ιστορικά βιβλία και οι εγκυκλοπαίδειες ανέφεραν ως ημερομηνία επισημοποίησης του ονόματος της Αμαλιάδας την 18η Νοεμβρίου 1885 όταν, όπως ανέφερε το τότε Βασιλικό Διάταγμα, «Εγκρίνεται όπως αι κωμοπόλεις Δερβίς Τσελεπή και Καλίτσα ενωθούν εις μίαν, η οποία στο εξής θα φέρει το όνομα Αμαλιάς».
Όμως, στις 22 Απριλίου 1994, στην εφημερίδα “Ενημέρωση” είδαν το φως της δημοσιότητας άγνωστα και σπάνια έγγραφα που αποδεικνύουν ότι το όνομα Αμαλιάδα δόθηκε επίσημα στην πόλη το 1842.
Με τα συγκεκριμένα έγγραφα αποδεικνύεται επίσης και το αβάσιμο του ισχυρισμού ότι το όνομα το έδωσε στην πόλη η Βασίλισσα Αμαλία κατά την εδώ επίσκεψή της το 1856.
Την μετονομασία του Δερβίς Τσελεπή (η Ελίσση ή Έλισσα, όπως λεγόταν τότε, ως έδρα του Δήμου Ελίσσης) και του Καλίτσα ζήτησε το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ελισσαίων το 1840, λίγο πριν τη διάλυση του Δήμου και την υπαγωγή του στο Δήμο Ήλιδος με έδρα τη Γαστούνη.
Ήταν προφανώς μια «πολιτική» κίνηση του Δημοτικού Συμβουλίου Ελίσσης ώστε το «βασιλικό» όνομα της νέας πόλης να επιδράσει θετικά στην απόφαση του Βασιλιά Όθωνα και να αποτραπεί η κατάργηση του Δήμου Ελίσσης και η συγχώνευσή του με τον Δήμο Ήλιδος.
Κάτι τέτοιο, όμως, δεν έγινε, Αργότερα, με Βασιλικό Διάταγμα στις 5 Ιουνίου 1842 η πρωτεύουσα του Δήμου Ήλιδος μεταφέρεται από τη Γαστούνη στο Δερβίς Τσελεπή και μετά από λίγες μέρες, την 2η Ιουλίου 1842 επισημοποιείται με Βασιλικό Διάταγμα το όνομα της Αμαλιάδας.
«…το χωρίον Δερβίζ Τσελεπή, έδρα του Δήμου Ήλιδος, και το συνεχόμενον χωρίον Καλίτζα, να αποτελέσωσιν αμφότερα του λοιπού, μίαν και μόνην κώμην και να μετονομασθώσιν σε «Αμαλιάς»…».
Εντύπωση, όμως και απορία προκαλεί το γεγονός ότι 43 χρόνια μετά από την επισημοποίηση του ονόματος της Αμαλιάδας οι αρμόδιοι, αγνοώντας, προφανώς, την ύπαρξη του συγκεκριμένου διατάγματος, εξέδωσαν νέο Βασιλικό Διάταγμα, με το οποίο εγκρίνεται «…όπως μετονωμασθεί σε «Αμαλιάδα» η πόλη που προήλθε από τη συνένωση του Δερβίς Τσελεπή με το Καλίστα».
Ίσως, τόσο οι Δερβιτσελεπιώτες, όσο και οι Καλιτσιώτες, παρά την επισημοποίηση του ονόματος το 1842, να μην ήθελαν το νέο όνομα για την πόλη και περισσότερο να μην ήθελαν τη συγχώνευση των χωριών.
Έτσι παρατηρούμε ότι το όνομα Αμαλιάδα χρησιμοποιείται ελάχιστες φορές σε επίσημα έγγραφα κατά την περίοδο 1842 – 1885 και όσες φορές εμφανίζεται εγγράφως είναι κατά τα πρώτα χρόνια της περιόδου αυτής.
Και πάλι όμως μετά τη δεύτερη επισημοποίηση του ονόματος με το Βασιλικό Διάταγμα του 1885 επίσημα έγραφα του Δήμου Ήλιδος που έχουμε στη διάθεσή μας επιμένουν να γράφουν το χωριό ως Δερβίς Τσελεπή και όχι ως Αμαλιάδα.
