Την Κυριακή, 18 Αυγούστου 2024 θα ζωντανέψει και πάλι ένα προσκύνημα που κρατάει, χάρη στην αγάπη και την πίστη στις ψυχές των ανθρώπων εδώ και 126 χρόνια.
Ο λόγος για την ανάβαση με αφετηρία την Κοινότητα της Αρετής Λεχαινών στα Μαύρα Βουνά του Αράξου, στο Εκκλησάκι της Παναγιάς της Ρετουνιώτισσας, μετόχι της Μονής της Παναγίας της Χρυσοποδαριτισσας, όπου και φέτος θα τελεστεί Θεία Λειτουργία από τις 6.00 έως τις 9.00 το πρωί από τους μοναχούς που θα έχουν έρθει από τη Μονή.
Οι διοργανωτές απευθύνουν θερμή παράκληση στους συμμετέχοντες για την ευπρεπή εμφάνιση και συμπεριφορά, αντάξια της ιερότητας του χώρου.
Αλλά ας μιλήσουμε για την ιστορία ενός από τα πιο παλαιά έθιμα τη περιοχής του κάμπου της Ηλείας.
Τον προηγούμενα αιώνα, γύρω στο έτος 1898, ένας βοσκός από το Μετόχι της Αχαΐας, που τον έλεγαν Γιώργο Αλεξανδρόπουλο, έβοσκε ένα κοπάδι με κατσίκια του επάνω στα λεγόμενα Μαύρα Βουνά. Κάποια στιγμή είδε ένα να μπαίνει σε μια σπηλιά. Το ακολούθησε και το βρήκε να πίνει νερό. Λίγο πιο μέσα είδε ακουμπισμένη σε ένα επίπεδο σημείο μια εικόνα, Ήταν η Παναγία. Δεν είχαν περάσει λίγες μέρες όταν θαυματουργικά εμφανίστηκε σε όνειρο του η Παναγία. Του αποκάλυψε, λοιπόν, ότι έχει φύγει από το χωριό Ρετούνη, τη σημερινή Αρετή, γιατί δεν εισακούσθηκε η επιθυμία της να αλλάξουν θέση σε οστά αλλόθρησκου που βρίσκονταν κάτω από την Αγία Τράπεζα και του ζήτησε να πάει να πει στους κατοίκους πού βρίσκεται.
Όταν πριν πολλά χρόνια αποφασίστηκε να επεκταθεί ο Ναός της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής στην Αρετή ανατολικά λέγεται ότι βρέθηκαν οστά αλλοθρήσκου ατόμου από τα πολύ παλιά χρόνια. Τα οστά βρέθηκαν κάτω από εκεί που θα ήταν η νέα θέση που θα θεμελιωνόταν η Αγία Τράπεζα. Τότε μια γυναίκα εμφανίστηκε στον ύπνο του αρχιμάστορα και του ζητούσε να αλλάξει θέση στα οστά. Αυτός δε την πίστεψε και δεν το έκανε. Και η εικόνα της Παναγίας χάθηκε από την Εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής της Αρετής.
Ο Αλεξανδρόπουλος το πρωί ξεκίνησε για την Αρετή και μόλις έφτασε στο χωριό ενημέρωσε τον Πρόεδρο και τον Ιερέα. Κάτοικοι της Αρετής ανέβηκαν στο βουνό και βρήκαν την εικόνα, η οποία ήταν η ίδια που είχαν στην Εκκλησιά τους. Αποφάσισαν να την πάρουν και να την επιστρέψουν στην Εκκλησία της Αρετής. Την τοποθέτησαν στην παλιά της θέση.
Μετά από λίγες μέρες μπαίνοντας ο Εφημέριος στο Ναό βρήκε το χώρο άδειο και την εικόνα να λείπει χωρίς να υπάρχουν οποιαδήποτε σημάδια παραβίασης του χώρου. Η εικόνα είχε χαθεί και πάλι. Είχε επιστρέψει στη σπηλιά επάνω στο βουνό. Ξαναπήγαν και την ξαναπήραν άλλες δυο φορές και συνέβη ακριβώς το ίδιο. Τότε κατάλαβαν πως το σπίτι της πια ήταν εκεί και χτίστηκε το μικρό Εκκλησάκι μέσα στο βράχο.
Αυτή είναι η ιστορία που συνοδεύει την Παναγία τη Ρετουνιώτισσα, και αυτός είναι και ο λόγος, η εξιλέωση προς την Παναγία, που οι κάτοικοι της Αρετής ξεκίνησαν αυτή την πορεία μετάνοιας και προσευχής, μέσα από το δύσβατο μονοπάτι, κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά τον Δεκαπενταύγουστο ή στα εννιάμερα της Παναγίας ως το Εκκλησάκι το χτισμένο σαν αετοφωλιά μέσα στους βράχους του βουνού και σε υψόμετρο περίπου 100 μέτρων που έγινε το σπίτι της εικόνας που βρήκε ο βοσκός το μακρινό 1898.
