Το Αυγουστιάτικο φεγγάρι που έχει πλανέψει και ταξιδέψει και μαγέψει και χαρίσει όνειρα στις ψυχές των ανθρώπων.
Το Αυγουστιάτικο φεγγάρι που ήρθε και πάλι η στιγμή του να πλημμυρίσει με το φως και τα μάγια του το νυχτερινό ουρανό και να μας πάει αλλού, σε άλλους κόσμους και διαστάσεις. Εκεί που ίσως έχουμε ανάγκη να δραπετεύσουμε, μακριά από το σκληρό πρόσωπο της κάθε γήινης μέρας
Πρώτα, η αστρονομική ματιά. Η πανσέληνος θα φτάσει στην κορύφωσή της απόψε, 19 Αυγούστου 2024, ημέρα Δευτέρα. Ο δίσκος της Σελήνης θα φαίνεται μεγαλύτερος και πιο σκουρόχρωμος λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα, γύρω στις 8:12 μ.μ. ώρα Ελλάδας, καθώς θα αρχίσει να ανεβαίνει από τη γραμμή του ορίζοντα για να ξεκινήσει το νυχτερινό της ταξίδι. Το αποψινό φεγγάρι ανήκει και στην κατηγορία των λεγόμενων «υπερπανσελήνων» και μάλιστα πρόκειται για την πρώτη από τις τέσσερις διαδοχικές που θα σημειωθούν φέτος (Αύγουστος, Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος). Κατά την υπερπανσέληνο, το φεγγάρι εμφανίζεται έως και 14% μεγαλύτερο και 30% φωτεινότερο, συγκριτικά με μια απλή πανσέληνο.
Η πανσέληνος του φετινού Αυγούστου θα είναι αυτό που χαρακτηρίζεται επιστημονικά ως μια «μπλε» πανσέληνος, χωρίς αυτό να περιγράφει την απόχρωση του φεγγαριού. Υπάρχουν δύο είδη «μπλε πανσελήνου»: η εποχιακή και η μηνιαία. Όταν έχουμε δύο πανσελήνους μέσα σε έναν ημερολογιακό μήνα, τότε μιλάμε για «μπλε» πανσέληνο. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση, έχουμε ένα εποχιακό «μπλε» φεγγάρι. Ο όρος αυτός περιγράφει μία από τις 4 πανσελήνους που πρόκειται να λάβουν χώρα σε διάστημα 3 μηνών, μιας εποχής δηλαδή. Πρόκειται για ένα αρκετά σπάνιο αστρονομικό φαινόμενο, με το επόμενο εποχιακό μπλε φεγγάρι να αναμένεται το Μάιο του 2027. Ωστόσο, ο χαρακτηρισμός «μπλε» είναι μεταφορικός και δεν αναφέρεται στην απόχρωση που παίρνει το φεγγάρι. Στην πραγματικότητα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, και ιδίως κατά τη διάρκεια του Αυγούστου, η Σελήνη φαίνεται μεγαλύτερη από ό,τι τους υπόλοιπους και συχνά παίρνει μια πιο βαθιά, σκούρα πορτοκαλί – κόκκινη απόχρωση. Αυτό συμβαίνει διότι αυτή την περίοδο, η θέση της Σελήνης είναι χαμηλά στον ορίζοντας και έτσι το φως διαθλάται, με αποτέλεσμα να έχει μια σκούρα απόχρωση. Το φαινόμενο αυτό είναι ακόμα πιο έντονο κατά την ανατολή του φεγγαριού, η οποία συμβαίνει περίπου την ίδια στιγμή με τη Δύση του Ηλίου. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί ονομάζουν την πανσέληνο του Αυγούστου ως «Κόκκινο Φεγγάρι».
Γνωστό είναι επίσης ότι στις πανσελήνους οι άνθρωποι έδιναν ονόματα ανάλογα με τα συμβαίνοντα στη ζωή και την καθημερινότητά τους. Άλλωστε και το φεγγάρι κομμάτι αναπόσπαστο της ζωής τους ήταν. Και είναι. Πάντα. Έτσι, αυτό το φεγγάρι, το Αυγουστιάτικο, είναι γνωστό και ως «Φεγγάρι του οξυρρύγχου», από τους ιθαγενείς της Αμερικής, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου μήνα ψάρευαν τον οξύρρυγχο, ένα ψάρι γνωστό ως μουρούνα.
Αναπότρεπτη θεωρείτο η ισχυρή επιρροή που ασκεί η πανσέληνος, όπως και το φεγγάρι εν γένει στη διαδοχή των διαφόρων φάσεων του, στους ανθρώπους ως πλάσματα και οργανισμούς που κατά το 60% αποτελούνται από νερό, ότι δηλαδή, αυτή η πλανεύτρα εκεί πάνω που λέγεται Σελήνη δεν επηρεάζει μόνο τα νερά της Γης και τις παλίρροιες αλλά και εμάς, το κορμί και τον οργανισμό μας, Γι’ αυτό και οι αναφορές για έξαρση της «τρέλας» τη μέρα της πανσελήνου, εξ ου και η λέξη «σεληνιασμός», αλλά και η σύνδεσή του φεγγαριού με την επιληψία. Στατιστικές μελέτες και έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά υποστηρίζουν με αποδείξεις ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση ανάμεσα στη συμπεριφορά του ανθρώπου και στην πανσέληνο.
Πέρα, όμως από αυτό, το φεγγάρι και ειδικά το ολόγιομο μαγεύει το μυαλό και τις ψυχές μας. Πλήθος μύθοι και δοξασίες και ιστορίες θρυλικές έχουν ταξιδέψει την ύπαρξη και την πορεία διαφόρων λαών.
Από την απώτατη αρχαιότητα, από τότε που για πρώτη φορά ο άνθρωπος αντίκρισε κατά «πρόσωπο» τη Σελήνη είδε να σχηματίζεται στην ορατή της πλευρά από τη Γη και το δικό της πρόσωπο. Μάλιστα ο Πλούταρχος, βιογράφος και φιλόσοφος, στο βιβλίο του «Περί του εμφαινομένου προσώπου τω κύκλω της Σελήνης», χρησιμοποιεί τον όρο «εμφαινόμενο πρόσωπο» προκειμένου να μας αναλύσει αυτά τα υποκρυπτόμενα μυστικά της ταυτότητάς της και σαν ανώτατος ιερέας του Μαντείου των Δελφών αναλαμβάνει να μας οδηγήσει σε μια μυητική ξενάγηση στον «κύκλο της Σελήνης» δηλαδή την συνολική της επιφάνεια που σχηματίζεται τόσο από την ορατή, όσο και από την πάντοτε αθέατη πλευρά της, προσεγγίζοντας και αναλύοντας μία σειρά μυστηριακών ερωτημάτων. Μάλιστα, στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι, προφανώς από τον «άνθρωπο» που ήταν το «πρόσωπο» του φεγγαριού.
Για τους παραδοσιακούς λαούς η Σελήνη αντιπροσώπευε πάντα τη σκοτεινή πλευρά της φύσης, την αόρατη όψη της. Εκείνη ελέγχει παλίρροιες, βροχές, ύδατα, πλημμύρες κι εποχές και ως εκ τούτου τη διάρκεια της ζωής. Η Πανσέληνος συμβολίζει την ολότητα, την ολοκλήρωση, την ισχύ και την πνευματική δύναμη.
Για τους αρχαίους Έλληνες, το φεγγάρι είχε και την θεά του. Αυτή ήταν η Εκάτη, η θεά της Σελήνης. Θεά της μαγείας, της νύχτας, του φεγγαριού, των φαντασμάτων και της νεκρομαντείας. Μοναχοπαίδι των Τιτάνων Πέρση και Αστερίας από τους οποίους και έλαβε τις δυνάμεις της, αλλά αυτό δεν την εμπόδισε να βοηθήσει τον Δία στην μάχη κατά των Τιτάνων. Η Εκάτη ήταν εκείνη που άκουσε τις φωνές της Περσεφόνης όταν απήχθη από τον Άδη και συνέδραμε την Δήμητρα στην αναζήτηση της κόρης της, καθοδηγώντας την μέσα στην νύχτα με φλεγόμενες δάδες. Μετά την επανένωση μητέρας – κόρης έγινε ακόλουθος της Περσεφόνης και σύντροφος στον Άδη.
Τα ιερά ζώα που την αντιπροσώπευαν ήταν ο σκύλος, η αγριόγατα, το άλογο, το φίδι και η κουκουβάγια που συμβόλιζε την σοφία και την διορατικότητα, καθώς η Εκάτη είχε την δυνατότητα να βλέπει προς τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις ταυτόχρονα και να ταξιδεύει στα μυστικιστικά βασίλεια. Η Εκάτη απεικονίζεται στην αρχαιοελληνική αγγειογραφία να κρατά δύο δάδες οι οποίες συμβολίζουν την σοφία και το φως, ενώ ενίοτε εμφανίζεται να φορά φούστα και κυνηγετικές μπότες όπως η θεά Άρτεμις. Στα αγάλματα συχνά απεικονίζεται με τριπλή μορφή ή ως θεά των σταυροδρομιών. Το όνομά της σημαίνει «εργαζόμενος από μακριά» από την Ελληνική λέξη Έκατος η οποία ήταν κοινό επίθετο του θεού Απόλλωνα. Η θεά συχνά αναπαρίσταται με τρία πρόσωπα τα οποία αντιπροσωπεύουν τα στάδια της ζωής μιας γυναίκας: μητέρα, κόρη και γριά. Η γραία αντιπροσωπεύει την σοφή ηλικιωμένη η οποία έχει την εμπειρία της ζωής. Άλλοι συσχετισμοί με αυτό το αρχέτυπο είναι η συμπόνια, η μεταμόρφωση, η γιατρειά και ο ατιμωτικός θάνατος. Συμβολίζει επίσης την σεβαστή γυναίκα μεγάλης ηλικίας που είναι στο επίκεντρο της οικογένειας απολαμβάνοντας την ζωή και μεταδίδοντας την εμπειρία της. Είναι η μάγισσα. Χρησιμοποιεί τις γνώσεις της για τους νόμους της φύσης, το μυαλό και τις απόκρυφες δυνάμεις, για να επιβάλλει τις επιθυμίες της. Η Εκάτη ως βασίλισσα των μαγισσών, είχε την δύναμη να αλλάξει τη μοίρα ενός ατόμου. Δεν είχε απογόνους, καθότι περιγράφεται ως παρθένος θεά, όπως η Άρτεμις, αλλά σύμφωνα με άλλες εκδοχές απόγονοί της ήταν η Σκύλλα από τον Φόρκυ όπως και η Κίρκη και η Μήδεια από τον βασιλέα της Κολχίδος Αιήτη.
Αλλά πέρα από την Εκάτη υπάρχει και η ίδια η Σελήνη, προσωποποιημένη στο Πάνθεον των αρχαίων Ελλήνων. Αδελφή του Ήλιου και της Ηώς, κατά μία εκδοχή, η Σελήνη πήρε την ονομασία της από το σέλας, που σημαίνει φως και λάμψη. Η θεά απέκτησε πενήντα κόρες – όσες και οι βδομάδες ενός σεληνιακού έτους – με τον Ενδυμίωνα, στον οποίο ο Δίας είχε χαρίσει αιώνια νιάτα και ύπνο. Η Σελήνη τον συναντούσε τις νύχτες στη σπηλιά του, στο βουνό Λάτμο της Καρίας, όπου κοιμόταν. Οι αρχαίοι φαντάστηκαν την κίνηση της Σελήνης στον ουρανό σαν πέταγμα ή σαν να ιππεύει ζώα όπως το μουλάρι, η γίδα, το ελάφι ή ακόμα και ο κόκορας, όλα ιερά σύμβολά της. Το άρμα της έσερναν βόδια, άλογα ή ελάφια. Εξηγούσαν την εξαφάνισή της, τις εκλείψεις δηλαδή, ως έργο θεριού ή κακού πνεύματος που την καταβρόχθιζε, γι’ αυτό συνήθιζαν τις ημέρες αυτές να κάνουν πολύ θόρυβο με σκοπό να φοβίσουν το θεριό και να την αφήσει στη θέση της. Έχει υμνηθεί άπειρες φορές, ήδη από την αρχαιότητα. Χαρακτηριστικός είναι ο Ομηρικός Ύμνος στη Σελήνη, ο οποίος περιγράφει με μοναδικό τρόπο τις ανταύγειες που χαρίζει η θεά στη Γη και στον αέρα, όταν ανεβαίνει στο άρμα της, μετά το λούσιμό της στα νερά του Ωκεανού, φορώντας στιλπνά φορέματα και χρυσό διάδημα. Όσο για τις σύγχρονες αναφορές, θα ήταν δύσκολο να βρεθεί ποιητής ή στιχουργός που να μην έχει γράψει κάποιο στίχο για το φεγγάρι.
Για τον βουδισμό η Πανσέληνος και η νέα Σελήνη είναι περίοδοι ισχύος και πνευματικής δύναμης. Για τους Ινδιάνους είναι το φως του μεγάλου πνεύματος αλλά σε κάποιες φυλές η Σελήνη είναι μια μοχθηρή και κακοποιός δύναμη. Για τους Σουμέριους η νύχτα της πανσελήνου ήταν περίοδος προσευχής αγαλλίασης και θυσίας.
Οι Ινουίτ (Εσκιμώοι) πίστευαν ότι η Σελήνη είναι ένα κορίτσι που τρέχει μακριά από τον αδελφό του, τον ήλιο, επειδή της είχε παραμορφώσει το πρόσωπο πετώντας της στάχτες.
Οι Ίνκας μιλούσαν για μια όμορφη κοπέλα, που ερωτεύτηκε το φεγγάρι και ενώθηκε για πάντα με αυτό.
Στη βόρεια Γερμανία και την Ισλανδία οι Hjuki και Bil είναι δύο νέοι που φαίνονται στη Σελήνη να κουβαλούν ένα φορτίο υδρόμελι.
Οι «βιβλικά σκεπτόμενοι» τοποθέτησαν στον δίσκο της Σελήνης το πρόσωπο της «δακρυρροούσας Μαγδαληνής», ή του Ιούδα Ισκαριώτη.
Οι «σεληνομανείς» υπνοβατούν, οι πληγές ματώνουν εντονότερα, τα θεραπευτικά βότανα που μαζεύονται αυτή τη μέρα έχουν αυξημένες θεραπευτικές ιδιότητες. Τα δέντρα, που κλαδεύονται μπορεί να ξεραθούν. Η αστυνομία σε πολλές περιοχές της υφηλίου ενισχύει τις περιπολίες, αφού υπάρχει η πίστη ότι η εγκληματικότητα αυξάνεται και οι μαίες βρίσκονται σε μεγαλύτερη ετοιμότητα, καθώς πιστεύουν ότι την πανσέληνο γεννιούνται περισσότερα μωρά.
Αυγουστιάτικο φεγγάρι απόψε….
Κι ό,τι κι αν με το βάρος του κρατάει το βλέμμα σας, μα κυρίως το «βλέμμα» της ψυχής σας κάτω, στο έδαφος, δώστε μια ευκαιρία στη μάγισσα των ουρανών να σας σιγοψιθυρίσει το τραγούδι της.
