Κάθε φορά που όσοι ζούμε στην ευρύτερη περιοχή ακούμε τον οικείο ήχο από τους δύο κινητήρες του καθώς διασχίζει περήφανα τον ουρανό, ξέρουμε πολύ καλά, χωρίς να χρειάζεται να σηκώσουμε το βλέμμα, είτε μέρα είτε νύχτα είναι, ότι είναι εκείνα. Τα μαχητικά που πενήντα ολόκληρα χρόνια τώρα εξακολουθούν να είναι στη μάχη για τη φύλαξη του Αιγαίου αλλά και κάθε σπιθαμής της γης αυτής της πατρίδας. Είναι εκείνα τα «φαντάσματα» που τους οφείλουμε πολλά και που εμείς εδώ στην Ηλεία, και ειδικά στις κοντινές στην Ανδραβίδα περιοχές τα αγαπάμε και τους στέλνουμε, σε εκείνα και τους χειριστές τους, τους φύλακες – αγγέλους όλων μας, που ακόμα και τις ζωές τους καταθέτουν στο καθημερινό καθήκον, ένα βλέμμα και μια ευχή κάθε φορά που πετούν πάνω από τα κεφάλια μας.
Είναι εκείνα τα «φαντάσματα» με τους δύο κινητήρες General Electric J-79 turbojet με ώση 17.900 λίβρες, άνοιγμα πτερύγων 11.7 μέτρα, μήκος ατράκτου 19.1 μέτρα, μέγιστη ταχύτητα 2,370 km/h ή 2.2 Mach (ταχύτητα ήχου)και μέγιστο ύψος πτήσης πάνω από 15.240 μέτρα ή 50.000 πόδια.
Ναι, λοιπόν. Κλείνουν πενήντα ολόκληρα χρόνια με τα Phantom f4 στην υπηρεσία της εθνικής άμυνας της χώρας. Και με αυτή την ευκαιρία, αλλά και την εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί τις επόμενες ημέρες στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα, στο σπίτι τους, ας ταξιδέψουμε σε αυτό το μισό του αιώνα που τα θρυλικά αεροσκάφη φυλάσσουν Θερμοπύλες στους ελληνικούς αιθέρες.
Βρισκόμαστε στο 1974, χρονιά απόκτησης των πρώτων Phantom. Η παραγγελία στην Αμερική, χώρα κατασκευής τους, έγινε δύο χρόνια νωρίτερα, το 1972, με το αμυντικό πρόγραμμα Peace Icarus. Παραγγέλθηκαν 36 αεροσκάφη F-4E. τα οποία και εξόπλισαν δυο πολεμικές μοίρες, την 338 Μοίρα Δίωξης / Βομβαρδισμού και την 339 Μοίρα Παντός Καιρού. Τα πρώτα έξι F-4E Phantom προσγειώθηκαν στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα την Παρασκευή 5 Απριλίου 1974.
Σε επόμενη φάση, το 1977, η Πολεμική Αεροπορία παράγγειλε επιπλέον 18 αεροσκάφη F-4E και 6 αναγνωριστικά αεροσκάφη RF-4E.
Το 1990 η Αμερικάνικη Πολεμική Αεροπορία, στο πλαίσιο μείωσης των αμυντικών δαπανών της, προχώρησε σε μείωση του στόλου των αεροσκαφών της προχώρησε στην παραχώρηση στην Ελλάδα ακόμα 28 αεροσκαφών F-4E, το μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των αεροσκαφών ήταν πως είχαν αναβαθμιστεί πρόσφατα. Τα Phantom F4-E είναι αεροπλάνα 2ης γενιάς, όπως λέγονται. Τα συγκεκριμένα, μετά την αναβάθμισή τους διέθεταν το προηγμένο σύστημα βομβαρδισμού και ναυτιλίας Navigation & Weapons Delivery System (NWDS) καθιστώντας τα σχεδόν εφάμιλλα, σε δυνατότητες προσβολής επίγειων στόχων, με αεροσκάφη 3ης γενιάς. Τα αεροσκάφη αυτά εντάχθηκαν στην 338 Μοίρα Δίωξης / Βομβαρδισμού.
Στα τέλη του 1997, μετά από 23 χρόνια ακούραστης προσφοράς, αποφασίστηκε η αναβάθμιση των πρώτων αεροσκαφών που είχαν αγοραστεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων Peace Icarus I και Peace Icarus IΙ. Η αναβάθμιση προέβλεπε τη δομική ενίσχυση των αεροσκαφών και την αναβάθμιση των ηλεκτρονικών τους. Στόχος ήταν η εφαρμογή ενός δομικής αναβάθμισης (SLEP) στα 72 F-4E / RF-4E που είχαν απομείνει σε υπηρεσία και η αναβάθμιση των μαχητικών ικανοτήτων (Avionics Upgrade Program/AUP) στα 39 F-4. Τον Δεκέμβριο του 1998, υπογράφηκε η σύμβαση μεταξύ της Γερμανικής Αεροδιαστημικής Βιομηχανίας (DASA) και της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ). Η αναβάθμιση των ηλεκτρονικών περιλάμβανε την εγκατάσταση του σύγχρονου Radar AN/APG-65 GR, νέου υπολογιστή αποστολής, ΗUD, έγχρωμων οθόνων πολλαπλής λειτουργίας, GΡS/ΙΝS, ΙFF, ασύρματου V/UΗF κ.α. Οι αλλαγές αυτές επέτρεψαν τη δυνατότητα χρήσης πυραύλων ΑΙΜ-120 AMRAAM καθώς και άλλων προηγμένων όπλων αέρος/εδάφους. Το συνολικό κόστος του προγράμματος ανήλθε σε 315 εκατομμύρια δολάρια και μετά την ολοκλήρωση τα αναβαθμισμένα αεροσκάφη έλαβαν τον τίτλο F-4E Peace Icarus 2000 (PI2000). Το πρωτότυπο αναβαθμισμένο F-4Ε πέταξε στις 28 Απριλίου 1999. Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2002, στις εγκαταστάσεις της ΕΑΒ στην Τανάγρα, πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσης στην ΠΑ του πρώτου αεροσκάφους παραγωγής του προγράμματος, με αριθμό «01507», ενώ ήδη στην 117 ΠΜ βρίσκονταν άλλα τρία αναβαθμισμένα αεροσκάφη, μεταξύ των οποίων και το αρχικό με το όνομα «Ρrincess of Andraνida».
Με τα νέα δεδομένα η Πολεμική Αεροπορία προχώρησε σε αναδιοργάνωση του στόλου των F-4 συγκεντρώνοντας όλα τα αεροσκάφη των προγραμμάτων PI I&II στην Ανδραβίδα. Τα SRA ενσωματώθηκαν το 1997 στην 337 Μοίρα Παντός Καιρού, πετώντας με ρόλο αναχαίτισης μέχρι τις 27 Δεκεμβρίου του 2005 οπότε και αποσύρθηκαν. Πλέον μόνο η 338 Μοίρα επιχειρεί με τα F-4E PI2000 αφού τα RF-4E αποσύρθηκαν στις 5η Μαΐου του 2017 ενώ την ίδια χρονιά αναστάλθηκε και η λειτουργία της 339 Μοίρας.
Πενήντα ολόκληρα χρόνια, λοιπόν. Και είναι ακόμα παρόντα. Δίνουν καθημερινά δυνατό και επίμονο παρόν στους ελληνικούς αιθέρες και εκείνα και οι χειριστές τους, οι άξιοι και ικανότατοι πιλότοι της Πολεμικής μας Αεροπορίας. Και «παρόντες» είναι κάθε στιγμή, όπως θα είναι και στη γιορτή τιμής που θα πραγματοποιηθεί στις 28 Αυγούστου στην 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα και οι είκοσι πιλότοι που έδωσαν τη ζωή τους την ίδια απ’ όταν τα F-4 Phantom επιχειρούν με το ελληνικό εθνόσημο, πετώντας και κάνοντας το καθήκον τους στο πιλοτήριο τους. Οι είκοσι πιλότοι, στους οποίους οφείλουμε αιώνια μνήμη είναι:
Aλεξανδράκης Κωνσταντίνος 18/5/2000
Ατματζάκης Ευάγγελος 22/1/1987
Γιαννικάκης Σταύρος 3/10/1977
Γκόλιας Ευστράτιος 17/1/2000
Καραθάνος Κωνσταντίνος 15/6/2004
Καρακίτσιος Κυριάκος 27/6/2002
Κατσιίφης Γεώργιος 15/12/1982
Κωστόπουλος Δημήτριος 27/6/2002
Μουχτούρης Πολύκαρπος 18/5/2000
Νέζης Νικόλαος 17/1/2000
Παπαθανασίου Γεώργιος 20/8/1998
Παρασκευάς Παντελής 2/5/1984
Πετρούτσος Παναγιώτης 3/10/1977
Πολυχρονάκης Πέτρος 20/8/1998
Σαλβαράς Λάμπρος 15/12/1982
Σαρρής Στέφανος 2/5/1984
Σεβαστάκης Εμμανουήλ 15/6/2004
Τουρουτσικας Μάριος – Μιχαήλ 30/1/2023
Χρηστίδης Βασίλειος 22/1/1987
