31 Αυγούστου, τελευταία ημέρα του Εκκλησιαστικού Ημερολογίου και τιμάται ένα από τα ιερότερα κειμήλια της Χριστιανοσύνης. Η Αγία Ζώνης της Παναγίας.
Στην Ηλεία η μεγάλη αυτή εορτή τιμάται στην Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας στη Λυγιά, στην Ιερά Μονή του Ασκητού στο Βούναργο καθώς και στην Εκκλησία της Τιμίας Ζώνης στο Παλιολάνθι.
Η Τίμια Ζώνη είναι το μοναδικό κειμήλιο που σώζεται από την επίγεια ζωή της Παναγίας. Σήμερα, τμήμα της φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου στο “περιβόλι” της Μεγαλόχαρης, το Άγιο Όρος.
Η Παναγία, μετά την Ανάληψη του Χριστού, έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της επίγειας ζωής της με την έγνοια και τη φροντίδα του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Ιωάννη, όπως του είχε ζητήσει ο Ιησούς πάνω στο σταυρό. Και όταν ήρθε η ώρα να φύγει στη Βασιλεία των Ουρανών συνάχθηκαν Απόστολοι και πιστοί για να βρεθούν κοντά της. Ο μόνος που έλειπε, γιατί βρισκόταν στις Ινδίες, ήταν ο Απόστολος Θωμάς.
Τρεις μέρες μετά την Κοίμησή της και κατά τη διάρκεια της ανάληψής της, της μετάστασής ψυχή και σώμα στα χέρια του Υιού της, έφτασε ο Απόστολος Θωμάς, και της ζήτησε να του αφήσει κάτι δικό της. Η Παναγία του έδωσε τη Ζώνη της, την Τίμια Ζώνη.
Λέγεται πως η Αγία Ζώνη φτιάχτηκε από την ίδια την Παναγία από τρίχες καμήλας.
Τη φύλαξη της Τιμίας Ζώνης ανέλαβαν δύο γυναίκες που φρόντιζαν ως τότε την Θεοτόκο.
Η Αγία Ζώνη μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον Αυτοκράτορα Αρκάδιο (395-408 μ. Χ.). Ο Αυτοκράτορας κατέθεσε την Τιμία Ζώνη σε λειψανοθήκη που ονομάστηκε “Αγία Σόρος” στις 31 Αυγούστου, τελευταία μέρα του εκκλησιαστικού έτους.
Ἡ κόρη του Αρκαδίου, η αυτοκράτειρα Πουλχερία, ανέγειρε λαμπρό Ναό προς τιμήν της Παναγίας, τον περίφημο ναό της Θεοτόκου των Χαλκοπρατείων, από τη συνοικία όπου κτίστηκε ο Ναός, αφού εκεί πριν κατασκευάζονταν και πωλούνταν χάλκινα αντικείμενα.
Στον ναό αυτό ἡ Αυτοκράτειρα κατέθεσε την Αγία Ζώνη. Ἡ ίδια μάλιστα κέντησε με χρυσή κλωστή την Τιμία Ζώνη διακοσμώντας την. Ἡ χρυσή αυτή κλωστή είναι ευδιάκριτη και σήμερα.
Ὁ Αυτοκράτορας Ιουστινος Β΄ και η σύζυγός του Σοφία ανακαίνισαν τον Ιερό Ναό των Χαλκοπρατείων και έχτισαν εκεί και το παρεκκλήσιο της Αγίας Σορού.
Στην συνέχεια η Αγία Ζώνη τεμαχίστηκε και τεμάχιά της μεταφέρθηκαν σε διάφορους Ναοὺς της Κωνσταντινούπολης. Μετά την Άλωση της Πόλης από τους Σταυροφόρους το 1204, κάποια τεμάχια αρπάχτηκαν και μεταφέρθηκαν στην Δύση.
Ένα μέρος όμως διασώθηκε και παρέμεινε στην Πόλη. Φυλασσόταν στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών.
Μετά την Άλωση της Πόλης από τους Τούρκους το 1453, είναι άγνωστο τι απέγινε το υπόλοιπο μέρος της Αγίας Ζώνης.
Ὁ Άγιος Κωνσταντίνος είχε κατασκευάσει έναν χρυσό σταυρό για να τον προστατεύει στις εκστρατείες. Στην μέση του σταυρού είχε τοποθετηθεί τεμάχιο Τιμίου Ξύλου. Ὁ σταυρός έφερε επίσης θήκες με Άγια λείψανα Μαρτύρων, και τεμάχιο της Τιμίας Ζώνης.
Ο Αυτοκράτορας Ισαάκιος Β΄ Άγγελος (1185-1195 μ.Χ.), όπως όλοι οι Αυτοκράτορες, πήρε μαζί του αυτό το σταυρό σε μια εκστρατεία εναντίον του Ηγεμόνα των Βουλγάρων Ασάν. Νικήθηκε όμως και ένας ιερέας τον πέταξε σε ένα ποτάμι για να μην τον βεβηλώσουν οι εχθροί. Οι Βούλγαροι τον βρήκαν και πέρασε στα χέρια του Ασάν.
Οι Βούλγαροι ηγεμόνες μιμούμενοι τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες έπαιρναν μαζί τους στις εκστρατείες τον σταυρό. Έτσι βρέθηκε στα χέρια του Σέρβου Ηγεμόνα Λάζαρου (1371-1389 μ.Χ.). Αυτός δώρισε το σταυρό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου μαζί με το τεμάχιο της Τιμίας Ζώνης.
