Σε μία ιδιαίτερα συγκινησιακή εκδήλωση για τους παριστάμενους, μετατράπηκε η τελετή των αποκαλυπτηρίων της ειδικής πλάκας στην πλατεία Καζαντάκη, τόπο εκτέλεσης τον Ιούλιο του 1944 οχτώ Γερμανών στρατιωτών – αντιφασιστών, του Τάγματος «999» της Βέρμαχτ.
Η μνημειακή πλάκα που φιλοτεχνήθηκε από την εικαστικό Εύα Μελά προς τιμή των οχτώ εκτελεσθέντων, τοποθετήθηκε ως φόρος τιμής για αυτή την ξεχωριστή πτυχή της ιστορίας, η οποία αναμένεται να γίνει ευρύτερα γνωστή από το ντοκιμαντέρ με τίτλο: «Πειθαρχική Μεραρχία 999 – Γερμανοί αντιφασίστες στην Ελλάδα 1941 – 1945», το οποίο αναφέρεται στις πράξεις αντίστασης Γερμανών στρατιωτών κατά την περίοδο της κατοχής, σε σκηνοθεσία του Κώστα Σταματόπουλου και παραγωγή του Παναγιώτη Κακαβιά.
Οι Γερμανοί αντιφασίστες Werner Illmer, Hermann Bode, Willi Dehmel, Hans Juchelka, Rudolf Kalb, Franz Scheider, Heinz Steyer και Heinrich Warnken, ήταν μέλη της οργάνωσης «Ένωση Γερμανών αντιφασιστών στην Πελοπόννησο» και εκτελέστηκαν για την δράση τους εναντίον των κατακτητών από τις κατοχικές δυνάμεις της Αμαλιάδας.
Ογδόντα χρόνια μετά την εκτέλεση τους, τιμήθηκε η πολύτιμη βοήθεια που παρείχαν στην ΕΑΜική αντίσταση και τον ΕΛΑΣ, αλλά έγινε ευρύτερα γνωστή και η θυσία τους, αφού πλήρωσαν με την ίδια τους τη ζωή, τη δράση που ανέπτυξαν ενάντια στην ναζιστική Γερμανία.
Τα μέλη της οργάνωσης «Ένωση Γερμανών αντιφασιστών στην Πελοπόννησο» αποτελούνταν από Γερμανούς στρατιώτες που υπηρετούσαν στα πειθαρχικά τάγματα 999, τα οποία συγκροτήθηκαν στα μέσα του 1942 και επανδρώθηκαν με στρατιώτες που είχαν κριθεί παλαιότερα «ανάξιοι να υπηρετήσουν».
Από την άνοιξη του 1943 άρχισαν να σταθμεύουν στην Ελλάδα και χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη των ακτών, τοποθετούμενοι ανάμεσα σε κανονικές μονάδες του στρατού και των SS. Στην Αμαλιάδα μετά από προηγούμενες υπόγειες δραστηριότητες εντός της Βέρμαχτ, δημιουργήθηκε μια αντιφασιστική – αντιστασιακή οργάνωση με πρόταση του Βερολινέζου Werner Illmer, που ήταν ο σύνδεσμος των Γερμανών αντιφασιστών στην Πελοπόννησο με την 3η Μεραρχία του ΕΛΑΣ.
Ο Δήμαρχος Ήλιδας μίλησε για το μεγαλείο ψυχής που επέδειξαν οι 8 Γερμανοί στρατιώτες, οι οποίοι αντιτάχθηκαν στην ίδια τους την πατρίδα, βάζοντας πάνω απ’ όλα τα δημοκρατικά αντανακλαστικά και τα ιδανικά στα οποία πίστευαν.
Ιδιαίτερα συγκινητικές ήταν οι παρεμβάσεις του σκηνοθέτη του ντοκιμαντέρ, τα γυρίσματα του οποίου συνεχίζονται αυτό το διάστημα, κ. Κώστα Σταματόπουλου, αλλά και της εγγονής του ενός εκ των εκτελεσθέντων, του Hermann Bode, η οποία βρέθηκε στην περιοχή μας για τα αποκαλυπτήρια της πλάκας, μαζί με την δισέγγονή του.
Η τοποθέτηση της μνημειακής πλάκας εγκρίθηκε ομόφωνα με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ήλιδας την οποία ανέγνωσε η πρόεδρος του σώματος κα Θεώνη Γεωργοπούλου, ενώ η εκδήλωση πραγματοποιείται με την αμέριστη στήριξη και συμπαράσταση του Δήμου Ήλιδας.
