Η ανάγκη ενημέρωσης ως προς το AIDS, ιδίως των νέων, προκάλεσε κάποιες επιπόλαιες συζητήσεις σε σεξουαλικά θέματα. Διαφάνηκε δηλαδή ότι η «πίεση» ενός ιού ήταν ικανή, ώστε να αναθεωρηθούν εν μέρει τουλάχιστον τα γνωστά αρχέτυπα της αποσιώπησης βασικών συμπεριφορών του ανθρώπου.
Δυστυχώς παραμένει ακόμα και σήμερα ελλειμματική και πάντως όχι ορθολογική και άρτια η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στο σχολείο, παρά τις κατά καιρούς θεωρητικές διακηρύξεις εισαγωγής της. Κάποια μικρά σκιρτήματα μόνο κάποιο άλλοθι δημιουργούν και σε καμιά περίπτωση δεν σχετίζονται με τις ανάγκες των παιδιών και των εφήβων.
Η έλλειψη της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης από τους θεσμούς σε εκπαίδευσης είναι από τις πιο σημαντικές υστερήσεις που παρουσιάζει η κοινωνία μας σε σχέση με τις ανάλογης ιστορικής εξέλιξης ευρωπαϊκές κοινωνίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η στάση της σιωπής επιχειρεί να αποκτήσει ηθικά ερείσματα, να συνδεθεί με θρησκευτικά συναισθήματα και να ενοχοποιήσει ίσως τις πιο όμορφες εκδηλώσεις του ανθρώπου. Και όλα αυτά όταν ίδια κοινωνία αποδέχεται τη σεξουαλικότητα ως κύριο στοιχείο των διαπροσωπικών σχέσεων και ως συστατικό στοιχείο κάθε μηνύματος αιχμής.
Πρόκειται σε τελευταία ανάλυση για μια υποκριτική ερμηνεία των ηθών και των αναγκαιοτήτων μας, η οποία καταδυναστεύει την προσωπικότητα του ατόμου και μάλιστα σε ηλικίες, οι οποίες αποτυπώνουν τα χαρακτηριστικά τους στον βιωματικό κώδικα συμπεριφοράς άρα και στο σύνολο της βιολογικής διαδρομής και της κοινωνικής τροχιάς μας. Όλα τα ζητήματα λοιπόν των σεξουαλικών εκφράσεων ή αποσιωπούνται ή μισολέγονται αλλά με τέτοιους φόβους και ενοχές που τελικά επιφέρουν αρνητικό αποτέλεσμα.
Το σχολείο, αν και έχει ως κύρια κύριο μέλημά του την παροχή γνώσης σε όλα τα ζητήματα που αφορούν το νέο, εντούτοις αγνοεί ακόμα και την έννοια της σεξουαλικότητας. Έτσι το παιδί καλείται να καλύψει τα κενά από περιοδικά χαμηλό επιπέδου και απ’ ό,τι αρπάξει από την τηλεόραση (σ.σ. τότε το διαδίκτυο δεν είχε αναπτυχθεί..). Η τάση αποσιώπησης του σχολείου ως προς την σεξουαλική αγωγή δείχνει, όπως πολύ ορθά επισημαίνει ο Bertrand Russell ότι «κάποια γνώση είναι κακή και ειδικότερα ότι η ενδιαφέρουσα γνώση είναι κακή».
Ίσως το πρώτο πρόβλημα που τίθεται είναι ο καθορισμός της κατάλληλης ηλικίας στην οποία τα παιδιά είναι έτοιμα όχι μόνο να μάθουν αλλά και παραπέρα να δεχτούν και να καταλάβουν τις πιο σημαντικές πλευρές, αφού λάβουμε υπόψη ότι ζουν σε συγκεκριμένες κοινωνικές συνθήκες, οι οποίες αφενός μεν τα πιέζουν και αφετέρου τα περιχαρακώνουν ως προς τις αντιλήψεις και ως προς το τι μπορούν να δεχτούν ή όχι.
Η άγνοια και μύθοι που φτάνουν στο παιδί του διαστρεβλώνουν τον συναισθηματικό κόσμο του, του αλλοιώνουν τον ψυχισμό του και πάντως «περνάνε» την άποψη ότι σε αυτά τα ζητήματα τον αρσενικό φύλο «παίρνει πρωτοβουλίες», έχει τον «κυρίαρχο ρόλο» άρα και περισσότερα δικαιώματα πάνω στο θηλυκό φύλο. Βλέπουμε δηλαδή ότι από αυτό το σημείο έχει ήδη χαθεί η ισοτιμία των φύλων και στον ερωτικό τομέα, η οποία όχι γενικά και αόριστα είναι αναγκαίος όρος για τους γοητευτικούς κόσμους του έρωτα αλλά και γιατί η έλλειψή της οδηγεί σε καταπιέσεις.
Η «κατάλληλη ηλικία» λοιπόν πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τη σωματική και ψυχική ανάπτυξη του παιδιού, τη βιολογική του ωρίμανση και τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες διαμορφώνει τις γενικότερες ανάγκες του.
Η πληροφόρηση πριν από την ήβη είναι πιο ειλικρινής γιατί η δεισιδαιμονία δεν βρίσκει έδαφος ανάπτυξη στην παιδική αθωότητα. Όσον αφορά τη διδακτική του μαθήματος και το περιεχόμενό του, πρέπει οι παραστάσεις και οι περιγραφές που θα δίνονται να είναι σαφείς χωρίς τάσεις αποφυγής ή λανθάνουσα σεμνοτυφία ή δήθεν έξυπνα υπονοούμενα.
Στο βιολογικό μέρος της όλης διαδικασίας ο προσδιορισμός της παρεχόμενης ύλης είναι σχετικά εύκολος. Μπορεί να περιλαμβάνει την ανατομία και τη φυσιολογία των γεννητικών, τις ορμόνες (προέλευση και λειτουργίες τους), τη σεξουαλική ωρίμανση, τον «κύκλο» στα κορίτσια, τη φυσιολογία της ερωτικής πράξης, την εγκυμοσύνη (προφύλαξη, σύνδεση με υγιεινή, ομάδες αίματος και Rhesus, κληρονομικότητα κλπ), την αντισύλληψη με τα υπέρ και τα κατά της κάθε περίπτωσης, τις διάφορες ασθένειες που συνδέονται με τη σεξουαλική επαφή (AIDS, αφροδίσια…) και τέλος την ανάλυση του σεξουαλικού ενστίκτου.
Είναι αυτονόητο ότι το γνωστικό αντικείμενο πρέπει να δίνεται απλά χωρίς προκαταλήψεις, για να μπορέσει το παιδί να γνωρίσει καλύτερα το σώμα του και τον εαυτό του. Η αναγκαιότητα επαναπροσδιορισμού των απόψεων του παιδιού σε σχέση με τις λειτουργίες του σώματός του προκύπτει και από το γεγονός ότι η στην οικογένεια αντιμετωπίζει το θέμα ως μη υπάρχουν. Τα «απόκρυφα» μέρη του σώματος καθίστανται ενοχοποιητικά στοιχεία, γι’ αυτό η προσπάθεια αυτής της αγωγής πρέπει να τείνει στη συμφιλίωση του παιδιού με το σώμα του.
Ο τομέας των ψυχολογικών πλευρών είναι ίσως ο πιο δύσκολος. Η ιδιαιτερότητα έγκειται και στο γεγονός ότι η πρώτη ερωτική σχέση του ανθρώπου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συναισθηματική εξέλιξη της ζωής του. Πάντως, η όλη μεθοδολογία πρέπει να αντιμετωπίσει τις εκφράσεις της σεξουαλικότητας ως κάτι φυσιολογικό και απόλυτα δεκτό, για να τεθεί σε στέρεες βάσεις η επίτευξη των στόχων του μαθήματος.
Ο άνθρωπος είναι το μόνο βιολογικό είδος στο οποίο σεξουαλική συμπεριφορά είναι διαχωρισμένη από την τελεολογία της αναπαραγωγής και στο οποίο ο οίστρος δεν είναι μία εποχιακή εκδήλωση αλλά συνεχής και απ’ αυτή τη σκοπιά η σεξουαλικότητα έχει βαρύνουσα σημασία στη ζωή του. Επομένως, η όποια επιμονή στην παραμέλησή της δεν έχει κανένα νόημα, παρά μόνο να διαμορφώνεται μία στάση συμβατή με κάποιες μεσαιωνικές αντιλήψεις το βαφτίζονται «ηθικές». Έτσι το παιδί βιώνει την αντιφατική συμπεριφορά της κοινωνίας, που ενώ κυριαρχείται από τη σεξουαλικότητα, αρνείται να τη συζητήσει.
Ο Bertrand Russell επιμένει ότι με την αποσιώπηση της σεξουαλικής αγωγής «η ποίηση, η χαρά και η ομορφιά εκδιώκονται από τη ζωή και επέρχεται ο θάνατος της φαντασίας». Καλείται λοιπόν η βαρβαρότητα της άγνοιας να δώσει τον ηθικό μανδύα της υποκρισίας σε μία εποχή όπου ο ιστορικός ηθικός κώδικας είναι τουλάχιστον ανεπαρκής.
Η ευτυχία του ανθρώπου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη γνώση του κοινωνικού αλλά και του βιολογικού του ρόλου. Κι απ’ αυτή την πλευρά, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μπορεί να προσφέρει αρκετά.
Αλλά και η εκπαίδευση θα βγει κερδισμένη, αφού θα βρει ένα μάθημα το οποίο δεν θα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του μαθητή στον βαθμό αλλά στο περιεχόμενό του. Και ταυτόχρονα θα κάνει θεαματικό «άνοιγμα» στη ζωή, στην κοινωνία, στην πραγματικότητα…
