Πόσα θαυμαστά, πόσα ανεπάντεχα πράγματα και γεγονότα μπορούν να συμβούν στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου… Τι κρύβει το μέλλον κάθε φορά; Τι είναι αυτή η έκρηξη δημιουργικότητας, αυτό το παραλήρημα του σύγχρονου πολιτισμού να κατασκευάζει όλο και πιο νέα «γεγονότα» τόσο ανατρεπτικά; Μέχρι που μπορεί να φτάσει ο πλούτος των υλικών αγαθών; Πόσα μπορεί να «χωρέσει» ο νους του ανθρώπου από όσα θα συμβούν στη διάρκεια της ζωής του;
Ας δούμε μερικές όψεις αυτών των δραματικών, έστω σε έναν και μόνο τομέα – και μάλιστα σε μέρος του – αυτόν της επικοινωνίας. Πριν από 50 περίπου χρόνια, η επικοινωνία των ανθρώπων ήταν μόνο με τα σταθερά τηλέφωνα και με τα γράμματα του ταχυδρομείου. Μάλιστα στα χωριά τα τηλέφωνα ήταν σε κάποιο καφενείο και εξυπηρετούσε όλους τους κατοίκους. Έπαιρνες σειρά, αφού πρώτα σε είχαν ειδοποιήσει οι συγγενείς ή οι φίλοι από την Αθήνα ή από το εξωτερικό, ότι την τάδε ώρα έχεις τηλέφωνο και έπρεπε να είσαι εκεί.
Παλιότερα λοιπόν που και που ήταν το τηλέφωνο στη ζωή του ανθρώπου. Τώρα όλοι και όλες έχουν προσωπικό τηλέφωνο και είναι σε διαρκή επικοινωνία με κάποιον ή με κάποια. Μιλάς όποτε θες, βλέπεις και την εικόνα του / της – ας είναι στην άλλη άκρη του κόσμου μιλάς, σα να τον /την έχεις δίπλα σου.
Τα «γράμματα» έρχονταν τρεις περίπου φορές την εβδομάδα στα χωριά. Πέρναγε ο ταχυδρόμους με την καραμούτζα του, για να διαδώσει χαρούμενα γεγονότα, πήγαινε σε ένα καφενείο στην πλατεία και τα μοίραζε. Μπορούσες να διαβάσεις τα γράμματα από την Αυστραλία ή από την Αμερική, από τον φαντάρο ή από τον φοιτητή παιδί που σπούδαζε στην Αθήνα.
Τώρα το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τρέχει ακατάπαυστα, συνέχεια μαθαίνεις τα νέα στον παρόντα χρόνο, δεν είναι τίποτα μπαγιάτικο και εκεί που έκαναν ένα μήνα να έρθουν, για παράδειγμα, από την Αυστραλία και δεν ήξερες αν αυτά που έγραφε το γράμμα ίσχυαν και τη στιγμή του διαβάσματος. Τώρα ο χρόνος έχει συμπυκνωθεί ή μάλλον έχει μηδενιστεί. Δεν υπάρχει παρελθόν μεταξύ αποστολέα και παραλήπτη, μόνο παρόν.
Μαζί και με την τρομακτική αλλαγή της επικοινωνίας, άλλαξε και η έννοια του μετανάστη, που τον νοσταλγούσες χρόνια και χρόνια να τον δεις, τώρα τον βλέπεις κάθε μέρα, βλέπεις τις γιορτές που κάνει, τα γλέντια του, γίνεσαι κοινωνός των σκέψεών του. Και μιλάς και δωρεάν. Τον βλέπεις να μεγαλώνει και δεν θα πεις όπως αν τον έβλεπες μετά από χρόνια «βρε πως γέρασες»…
Τα πάντα συμβαίνουν για όλους τους κατοίκους του πλανήτη μας την ίδια στιγμή! Συμπυκνώθηκε μαζί με τον χρόνο και ο χώρος. Όλα είναι μπροστά μας. Όλο αυτό το ανατρεπτικό σκηνικό σίγουρα έχει κάνει πιο εύκολη τη ζωή μας. Είναι σίγουρα μια θετική εξέλιξη.
Αλλά αναρωτιέμαι. Άλλαξε άρδην ο τρόπος επικοινωνίας μας. Αλλά αυτό σημαίνει ότι έγινε και πιο ουσιαστική, ότι βάθυναν οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, ότι η αγάπη και το συναίσθημά μας έγιναν πιο πληθωρικά; Να το θέσω και πιο απλά. Αν αλλάζει ο τεχνικός τρόπος της επικοινωνίας, αποκτά επαγωγικά και πιο ουσιαστικό περιεχόμενο, τροφοδοτείται ο κόσμος της αγάπης;
Υπάρχει και κάτι άλλο. Αυτή η πυκνότητα της επικοινωνίας μας, όλη μέρα στο τηλέφωνο… μήπως συνθλίβει ένα κομμάτι της φαντασίας μας, της ονειροπόλησής μας, της νοσταλγίας μας; Όταν είμαστε διαρκώς επικοινωνούντες με όλο αυτό τον τεχνικό πλούτο της επικοινωνίας και των πληροφοριών, μήπως δεν βρίσκουμε χρόνο να στοχαζόμαστε, να προβληματιζόμαστε, να χαζεύουμε; Μήπως είμαστε ολοκληρωτικά καταναλωτές και έχουμε πάψει πλέον να είμαστε δημιουργοί και καταναλώνουμε ανούσια πράγματα έχοντας την εντύπωση ότι συμμετέχουμε διαρκώς σε κάτι;
Όλοι είναι δίπλα μας, τη στιγμή που τους θέλουμε. Ο κόσμος όλος, ένα χωριό… Αλλά τι χωριό είναι και ποια είναι η ζωή των κατοίκων του; Μειώθηκαν οι ανισότητες; Είναι πιο δίκαιες οι κοινωνίες;
