Ο λόγος και η αιτία που γεννήθηκε αυτό το κείμενο κι ήρθε να σας συναντήσει δεν είναι αυτή καθαυτή η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας που έχει οριστεί η 9η Φεβρουαρίου. Αυτή ήταν μόνο μια μικρή αφορμή.
Ο καίριος λόγος, η εξαιρετικά σημαντική, η σπουδαία αιτία είναι η ίδια η Ελληνική Γλώσσα. Αυτή που ηχεί η λαλιά της σε τούτο τον κόσμο χιλιάδες χρόνια αδιάλειπτα. Αδιάλειπτα. Αυτή που είναι κάθε στιγμή, δεν έπαψε ποτέ και δε θα πάψει, η ανάσα για να μιλήσει η ψυχή όσων την μιλούν, το γέλιο και το κλάμα της, η κραυγή κι ο ψίθυρός της.
Χωρίς καμιά υπερβολή, η ελληνική είναι η μόνη γλώσσα, από τις χιλιάδες που έχουν αρθρωθεί και γραφτεί στο διάβα της ανθρώπινης ιστορίας, που είναι ζωντανή, απολύτως λειτουργική, που δεν έπαψε να μιλιέται ούτε για μια στιγμή. Ακόμα και η κινεζική, η μόνη που θα μπορούσε να συγκριθεί σε μακροβιότητα, στο πέρασμα των αιώνων μετατράπηκε σε μια πιο φιλολογική γλώσσα.
Το αρχαιότερο γραπτό μνημείο της ελληνικής γλώσσας είναι μια σχεδόν κυκλική κροκάλη, μια πέτρα, που κυριολεκτικά μπορείς να την κρατήσεις μες στην παλάμη σου. Οι διαστάσεις της είναι 4,9 επί 4,08 εκατοστά, πάχους 1,62 εκατοστών και το βάρος της είναι 48 γραμμάρια. Βρέθηκε από την αρχαιολόγο Πολυξένη Αραπογιάννη το 1994 στη θέση Αγριελίτσες της Κοινότητας Καυκανιάς, εδώ, στην Ηλεία, κοντά στην Ολυμπία. Πάνω στο «βότσαλο της Καυκανιάς», όπως είναι γνωστή, διαβάζεται, μεταξύ άλλων, το ανθρωπωνύμιο Χάροy γραμμένο σε Γραμμική γραφή Β. Το όνομα μαρτυρείται και στην Ιλιάδα του Ομήρου και ετυμολογικά σημαίνει «αυτός που έχει χαρούμενη όψη». Και χρονολογείται στο 17ο αιώνα π.Χ. Η προφορική όμως ύπαρξη της ελληνικής ανάγεται πολλούς αιώνες πριν, ίσως και στο 6 με 6.500 π.Χ.
Η πορεία γνωστή. Γραμμική Α από τα Μινωικά χρόνια ακόμα, Γραμμική Β στα Μυκηναϊκά, η οποία αποκρυπτογραφήθηκε κι έτσι ξέρουμε πως πλήθος λέξεων επιβιώνουν ακόμα και σήμερα, όχι μόνο σε λεξικολογικό επίπεδο μα και μορφολογικά.
“Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική στις αμμουδιές του Ομήρου”, όπως λέει κι ο στίχος του ποιητή του φωτός, του Οδυσσέα Ελύτη από το συγκλονιστικό Άξιον Εστί. Η Ομηρική, λοιπόν, ήρθε να ακολουθήσει, η γλώσσα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, του επιδραστικότερου, όπως λέγεται έργου στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Έπειτα περνάμε στην Αρχαία Ελληνική, με πλήθος διαλέκτων (η ισχυρή και συνεχής παρουσία των διαλέκτων υπάρχει και διατηρείται στους αιώνες, ακόμα και σήμερα), με κυριότερη και επικρατούσα την Αττική διάλεκτο. Εκείνη που χρησιμοποιείται και στο Βασίλειο της Μακεδονίας. Εκείνη που παίρνει ο Αλέξανδρος μαζί του στα πέρατα της τότε Οικουμένης και γίνεται η βάση για να γεννηθεί η περίφημη Ελληνιστική Κοινή, που θα κυριαρχήσει για αιώνες, που θα γίνει η γλώσσα του Ευαγγελίου, η γλώσσα που προορίστηκε για ακουστούν και να γραφτούν όσα ήρθε ο Χριστός να πει σε τούτο τον κόσμο.
Σε δύσκολες περιόδους όπως η Λατινοκρατία και αργότερα η Τουρκοκρατία, όχι απλώς επιβιώνει αλλά επιβάλλεται, κυριαρχεί.
Κι όπως είναι απολύτως αυτονόητο για κάθε ζωντανή γλώσσα που πάλλεται και ανασαίνει, δάνεισε και δανείστηκε, έδωσε και πήρε από γλώσσες άλλων λαών στο πέρασμα των ιστορικών περιόδων. Άλλωστε, ας πούμε την αλήθεια, και έτσι πλουτίζουν οι γλώσσες.
Αργότερα, με το νέο Ελληνικό κράτος μετά την Επανάσταση του 1821, στην πορεία εξέλιξης έκανε την εμφάνισή της και η καθαρεύουσα και σαν αποτέλεσμα δημιουργήθηκε αυτό που έχει αποτυπωθεί στις σελίδες της ιστορίας ως Γλωσσικό Ζήτημα, η διαμάχη, με απλά λόγια, για την επικράτηση της δημοτικής ή της καθαρεύουσας, με σειρά ακόμα και αιματηρών επεισοδίων, όπως τα Ευαγγελικά λόγου χάρη.
Κάπως έτσι φτάνουμε στο σήμερα. Αλλά και στο αύριο, να είστε βέβαιοι. Γιατί όσους κινδύνους κι αν αντιμετωπίζει η γλώσσα, με κυριότερους τα λεγόμενα “γκρικλις” την υβριδική χρήση των αγγλικών λέξεων με ελληνικούς χαρακτήρες, που πηγάζει από την κυριαρχία της τεχνολογίας, αλλά και τον περιορισμό του καθημερινού λεξιλογίου με την απειλή να γίνει πιο φτωχή, πιο ρηχή, εξακολουθεί να είναι παρούσα και ολοζώντανη. Και δε θα πάψει.
