Τα Κέντρα πρόληψης των εξαρτήσεων λειτουργούν τις τελευταίες τρεις δεκαετίες σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ, με τη συμμετοχή και ενεργητική εμπλοκή φορέων της τοπικής κοινότητας όπως ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού, κοινωνικών φορέων και συλλόγων και αποτελούν μέχρι σήμερα εγκεκριμένους φορείς για την υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης κάθε μορφής εξάρτησης. Η βασική αρχή και φιλοσοφία της δημιουργίας του δικτύου των 75 Κέντρων πρόληψης σε όλη την Ελλάδα, ήταν η συσπείρωση και ενεργή συμμετοχή των τοπικών φορέων, η κινητοποίηση και αξιοποίηση των τοπικών δυνάμεων ώστε να αποτελέσουν βασικούς μοχλούς αντιμετώπισης των συνθηκών και των παραγόντων που ευνοούν τη δημιουργία φαινομένων όπως αυτό της εξάρτησης.
Το έργο των Κέντρων πρόληψης είναι ευρωπαϊκά αναγνωρισμένο και αξιολογημένο καθώς υλοποιούν ολιστικά προγράμματα που ξεκινούν από την μικρή ηλικία για την πρόληψη κάθε μορφής εξάρτησης λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές ανάγκες του πληθυσμού και στοχεύοντας μέσα από πολυεπίπεδες δράσεις στην ενδυνάμωση της προσωπικότητας και στην ενίσχυση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων. Για τρεις δεκαετίες αποτελούν τον βασικό πυλώνα της πρόληψης στη χώρα μας, έχουν πάγια και σταθερή χρηματοδότηση στη λειτουργία τους από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπου με άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό, σε κάθε δήμο, παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υγείας και καθολικής πρόληψης σε συνεργασία με τα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τοπικούς φορείς και συλλόγους, με πολλούς ωφελούμενους έως σήμερα.
Στην Περιφερειακή ενότητα Ηλείας το Κέντρο Πρόληψης λειτουργεί από το 1998 με τη συμμετοχή των τοπικών φορέων, έχει επιτελέσει ένα σημαντικό έργο στην πρόληψη και στην προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας με προγράμματα για την οικογένεια, το σχολείο, την ευρύτερη κοινότητα, σε όλους τους δήμους και καλύπτει ανάγκες ψυχοκοινωνικής υγείας σε έναν νομό όπου απουσιάζουν δομές ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής στήριξης του πληθυσμού.
Με το νέο νομοσχέδιο με τίτλο «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» απειλείται η λειτουργία των Κέντρων Πρόληψης καθώς δεν διασφαλίζεται η συνέχιση της λειτουργίας τους ως εγκεκριμένοι φορείς υλοποίησης προγραμμάτων πρόληψης, με πάγια και τακτική χρηματοδότησή τους και σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα όπως ισχύει έως σήμερα.
Καθώς η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση και σε μία δεκαετία έχει αυξηθεί η χρήση παγκοσμίως κατά 23%, έχει αναγνωριστεί διεθνώς η ανάγκη ανάπτυξης πρωτοβουλιών πρόληψης που θα στηρίζονται σε διεθνή επιστημονικά πρότυπα (UNODC/WHO) καλώντας όλες τις χώρες να σχεδιάσουν ευρείες πολιτικές πρόληψης που εστιάζουν στη μείωση της ζήτησης κυρίως σε αυτές χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (Διακήρυξη ΟΒΙΕΔΟ 2024). Σε μια περίοδο όπου όλα τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα μεταξύ των οποίων και η εξάρτηση εντείνονται, είναι αναγκαία η μεγαλύτερη επένδυση στην πρόληψη με διασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των Κέντρων πρόληψης με υποστήριξη και ενίσχυση του έργου τους και της αποτελεσματικότητάς τους.
Όλοι οι φορείς και οι δομές που ασχολούνται με την πρόληψη των εξαρτήσεων, αγωνιούν για το μέλλον της πρόληψης στη χώρα μας και σηματοδοτούν την ανάγκη ενίσχυσης της λειτουργίας των Κέντρων Πρόληψης, διατηρώντας τον τοπικό χαρακτήρα τους και διασφαλίζοντας ότι η πρόληψη θα συνεχίσει το έργο της μέσα από αποτελεσματικές, επιστημονικά τεκμηριωμένες και αξιολογημένες παρεμβάσεις που στοχεύουν στην προαγωγή της ψυχοκοινωνικής υγείας.
