Οι δύο πιο ιστορικές ομάδες ποδοσφαίρου της Ηλείας αναμετριόνται σήμερα σε ένα ντέρμπι από τα παλιά… που δεν θυμίζει, όμως, καθόλου τις δόξες του παρελθόντος.
Πανηλειακός Πύργου και Αστέρας Αμαλιάδας.
Δυο ομάδες που έχουν γράψει ιστορία στα γήπεδα της Ηλείας και όχι μόνο.
Και οι δύο όμως ομάδες βρίσκονται φέτος στη χειρότερη αγωνιστική χρονιά της ιστορίας τους.
Ο Αστέρας στην πέμπτη θέση του βαθμολογικού πίνακα της Α΄ κατηγορίας Ηλείας και ο Πανηλειακός στην έκτη, έχοντας όμως η ομάδα της Αμαλιάδας πολύ καλύτερη βαθμολογική συγκομιδή από αυτή του Πύργου.
Δυο «αιώνιοι» αντίπαλοι στο ποδόσφαιρο που σαν ονόματα «Πανηλειακός» και «Αστέρας» δεν είχαν να κάνουν αρχικά με την αντιπαλότητα Πύργου και Αμαλιάδας, αλλά αποτελούσε πριν εννέα δεκαετίες περίπου εσωτερική υπόθεση της Αμαλιάδας.
Ας πάρουμε τα γεγονότα από την αρχή και περιληπτικά.
Το 1929 ιδρύθηκε η ποδοσφαιρική ομάδα του Εθνικού Αμαλιάδος από την άρχουσα τάξη της πόλης.
Μετά από λίγους μήνες η λαϊκή κοινωνία της πόλης δεν εκφραζόταν από την ομάδα αυτή κι έφτιαξε τον Ολυμπιακό Αμαλιάδος με έδρα το Καλίτσα.
Οι δύο ομάδες «αντιπροσώπευαν» την αστική και την λαϊκή τάξη της πόλης και «ομηρικές» οι μεταξύ τους ποδοσφαιρικές μάχες.
Το 1938 όμως επί δικτατορίας Μεταξά το τότε καθεστώς ένωσε «βίαια» τις δύο αυτές ομάδες και ίδρυσε τον Πανηλειακό Αμαλιάδος φτιάχνοντας παράλληλα γήπεδο στην συνοικία Χαμολιό στην περιοχή που σήμερα περικλείεται από τον οικοδομικό τετράγωνο που ορίζουν οι οδοί Αθ. Διάκου, Οινομάου, Παπαγιαννοπούλου και Φραγκαβίλλας.
Η ομάδα αυτή, ενισχυμένη από το τότε καθεστώς, έγινε η ισχυρότερη στην Ηλεία, χωρίς όμως να αγαπηθεί από τον φίλαθλο κόσμο της Αμαλιάδας και την δημοκρατική κοινωνία της πόλης.
Μετά λίγους μήνες από την ίδρυση του Πανηλειακού Αμαλιάδος και με λαϊκή προτροπή ιδρύθηκε ο Λευκός Αστήρ Αμαλιάδος, σημερινός Αστέρας, ο οποίος κυνηγήθηκε πολύ από το καθεστώς, με συλλήψεις παικτών πριν τους αγώνες για να αποδυναμωθεί κ.α.
Ο Πανηλειακός αν και ισχυρός ως ποδοσφαιρική ομάδα, δεν αγαπήθηκε ποτέ από τους φιλάθλους και την κοινωνία της Αμαλιάδας και για το λόγο αυτό, μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, έμεινε στα αζήτητα.
Επανιδρύθηκε το 1947 πρώτα ο Εθνικός και μετά ο Λευκός Αστήρ Αμαλιάδος.
Δέκα χρόνια αργότερα το 1957 ιδρύθηκε ο Πανηλειακός Πύργου.
