Στην εποχή μας, το να βρεις δουλειά είναι σαν να ψάχνεις ψύλλο στ’ άχυρα. Και όχι μόνο γιατί είναι δύσκολο, αλλά γιατί ακόμα και όταν βρίσκεις κάτι, πρέπει να ξέρεις κάποιον για να έχεις πραγματική ευκαιρία. Όσο κι αν προσπαθείς να αποκτήσεις δεξιότητες και πιστοποιητικά, οι περισσότερες πόρτες ανοίγουν μόνο αν έχεις τις κατάλληλες γνωριμίες.
Αυτό, όμως, τι σημαίνει για την αγορά εργασίας; Σημαίνει πως χάνουμε την ουσία. Όταν το «ποιόν ξέρεις» μετράει περισσότερο από το «τι ξέρεις», οι ικανότητες και η τεχνογνωσία πάνε περίπατο. Και ποιο είναι το αποτέλεσμα; Εταιρείες που μένουν στάσιμες, παραγωγικότητα που δεν ανεβαίνει και εργαζόμενοι που νιώθουν πως δεν έχουν ελπίδα να προχωρήσουν.
Και θα μου πεις: «Μα τι λες, υπάρχουν τόσες αγγελίες για τη θέση εργασίας που θέλω». Ναι, καλά, κι εγώ αστροναύτης είμαι. Το 99% αυτών των αγγελιών δημοσιεύονται μόνο για να δικαιολογήσουν μια θέση που ήδη έχει καλυφθεί. Αν καταλήξεις σε συνέντευξη, γίνεται απλώς για τα μάτια του κόσμου. Θέλουν να πείσουν τους ανωτέρους τους και τους εξωτερικούς επιθεωρητές ότι διάλεξαν τον “καλύτερο” μέσα από μια στοίβα βιογραφικών. Όλα για την επίφαση της διαφάνειας, κι ας ξέρουμε την αλήθεια.
Φυσικά, το να ξέρεις κάποιον μπορεί να σε βοηθήσει, δεν το αρνείται κανείς. Αλλά όταν αυτό γίνεται ο κύριος τρόπος για να μπεις στην αγορά, τότε έχουμε πρόβλημα. Ο σωστός άνθρωπος στη σωστή θέση μπορεί να φέρει φρέσκες ιδέες, να ανεβάσει την ομάδα και να κάνει τη διαφορά. Όμως, όταν οι θέσεις καλύπτονται με βάση τις γνωριμίες κι όχι την αξία, τότε απλά διαιωνίζουμε τα ίδια λάθη και τα ίδια προβλήματα.
Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τις εταιρείες, αλλά και με το πώς εμείς οι ίδιοι αντιμετωπίζουμε την κατάσταση. Αντί να εκπαιδευόμαστε συνεχώς και να ψάχνουμε ευκαιρίες να γίνουμε καλύτεροι, πολλές φορές καταλήγουμε να βασιζόμαστε σε «βύσματα». Όμως, έτσι η αγορά γεμίζει με ανθρώπους που μπορεί να μην είναι κατάλληλοι για τη θέση τους, αφήνοντας αυτούς που έχουν την τεχνογνωσία στην απέξω.
Η αξία και οι ικανότητες πρέπει να έρχονται πρώτες, γιατί μόνο έτσι θα δούμε πραγματική πρόοδο και καινοτομία. Άλλωστε, οι γνωριμίες δεν θα σου κάνουν τη δουλειά – η γνώση θα το κάνει.
Υ.Γ Εάν και το παραπάνω άρθρο αντικατοπτρίζει την κατάσταση στην αγορά εργασίας στη ναυτιλία, είμαι σίγουρος ότι έτσι είναι σε πάρα πολλούς κλάδους. Είμαστε χώρα που λατρεύει το brain drain, γιατί σε θέσεις-κλειδιά έχουμε managers αντί για ηγέτες. Ο ηγέτης ξέρει να διαχειρίζεται έξυπνους, ο manager θέλει γλύφτες για να έχει το κεφάλι του ήσυχο. Έτσι απλά. Αυτή είναι η διαφορά. Οι managers προτιμούν να περιβάλλονται από ναι-μεν-αλλά, για να μην απειλούνται. Οι ηγέτες; Αυτοί δεν φοβούνται να έχουν δίπλα τους ταλέντα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως θα αμφισβητηθούν. Και κάπως έτσι χάνουμε τα μυαλά μας στο εξωτερικό.
