Στο κατάστρωμα ενός πλοίου. Νύχτα. Στη μέση του πελάγους, σκοτάδι απλωμένο παντού, ούτε καν φεγγάρι κι άστρα δεν είχε εκείνη η νύχτα, από νωρίς ήταν συννεφιασμένος ο ουρανός. Μόνη. Σε ένα ταξίδι μήπως και βρει το φως που έλειπε από τη ζωή της.
Χαμογέλασε πικρά κοιτώντας γύρω, ένα φως δεν ψάχνουμε όλοι; Από την αρχή της ιστορίας, αυτό, το φως, με τη μέγιστη των ταχυτήτων διαπερνά χώρο και χρόνο φέροντας την εικόνα, την πληροφορία, τα σημάδια τούτου του κόσμου. Και την αλήθεια του ακόμα. Αρκεί να μη σε τρομάζει να το αντικρίσεις.
Κι έτσι, ταξιδεμένη μέσα στις σκέψεις, από όσα απασχολούσαν τη δική της ύπαρξη μέχρι τα προαιώνια του όλου, ένα σημάδι φωτός φάνηκε στο σκοτάδι, τα φωτόνια, αυτά τα αερικά σωματίδια, της δέσμης του δήλωσαν την παρουσία τους. Της πήρε μερικά λεπτά για να καταλάβει. «Φάρος είναι…,», ψιθύρισε.
Φάρος… με το όνομα να έρχεται από εκείνον, τον πρώτο, τον ασύγκριτο, ένα από τα Επτά Θαύματα του αρχαίου κόσμου. Εκείνον της Αλεξάνδρειας. Χτίστηκε γύρω στα τέλη της βασιλείας του Πτολεμαίου του Α΄, επίγονου του Αλέξανδρου, και ολοκληρώθηκε στις αρχές της βασιλείας του Πτολεμαίου του Β´. Υπήρξε το αρχέτυπο πάνω στο οποίο βασίστηκαν οι φάροι έκτοτε. Βρισκόταν στο ανατολικό μέρος του νησιού Φάρος στην είσοδο του λιμανιού της Αλεξάνδρειας και ήταν το δεύτερο σε ύψος οικοδόμημα της αρχαιότητας, μετά τη Μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας.
Αρχιτέκτονας και μηχανικός του ήταν ο Σώστρατος ο Κνίδιος. Όταν μετά το φευγιό του Αλέξανδρου ο Πτολεμαίος έφτασε στην Αλεξάνδρεια, είδε το νησάκι στην είσοδο του λιμανιού και επέλεξε να χτιστεί εκεί αυτό το μεγαλειώδες οικοδόμημα. Το νησάκι λεγόταν Φάρος και οι ντόπιοι έλεγαν ότι είχε πάρει το όνομα του από τον κυβερνήτη του πλοίου του Μενέλαου με το οποίο πήρε πίσω την Ελένη από την Τροία και πέρασε από εκεί.
Υψώθηκε σε τρία επίπεδα, κατασκευασμένος από λευκό μάρμαρο για να αντανακλά τις ακτίνες του ήλιου και να φαίνεται από μακριά. Το πρώτο επίπεδο ήταν η βάση του και είχε τετράγωνο σχήμα, το δεύτερο είχε οκταγωνικό σχήμα και το τελευταίο ήταν κυκλικό. Εκεί υπήρχε ο περίφημος μηχανισμός που έλαμπε σαν μικρός ήλιος ακόμα και την ημέρα. Αποτελούνταν από ορειχάλκινα γυαλισμένα κάτοπτρα και καθρέφτες. Υπήρχε μάλιστα και η φήμη ότι μέσα υπήρχε και ένα είδος τηλεσκοπίου που μπορούσε να εντοπίσει εχθρικά πλοία από μεγάλη απόσταση και υπάρχουν αναφορές ότι στην κορυφή βρισκόταν ένα τεράστιο άγαλμα που ίσως συμβόλιζε τον Αλέξανδρο ή τον Πτολεμαίο τον Α΄, με τη μορφή του Απόλλωνα, του θεού του φωτός, ή του Ποσειδώνα με την τρίαινά του. Το συνολικό ύψος του Φάρου ήταν 140 – 150 μέτρα και το φως του ήταν ορατό ακόμα και 54 χιλιόμετρα αυτήν ακτή.
Όμως, το φως ταξίδευε τις ζωές των ανθρώπων από πολύ πιο πριν. Από εκείνο τα σινιάλα που στην αρχαιότητα ονομάστηκαν φρυκτωρίες.
Σύμφωνα με τον Αισχύλο, φρυκτωρίες ονομάζονταν οι φωτιές που χρησιμοποιούσαν οι «γνώστες», για να αναγγείλουν μία είδηση. Τις φωτιές αυτές τις άναβαν στις κορφές των βουνών και των λόφων, για να μεταδίδουν ειδήσεις. Το όνομα προέρχεται από την λέξη «Φρυκτός» = ψημένος, καβουρδισμένος, ο δαυλός ή ο πυρσός που φλέγεται, για να κάνουν σήματα και έτσι να μεταδώσουν τις πληροφορίες – ειδήσεις. Είναι σύνθετη και αποτελείται από τη λέξη φρυκτός και ώρα που σημαίνει φροντίδα.
Πρώτη διδάξασα η Μήδεια, όταν με έναν αναμμένο πυρσό οδήγησε την Αργώ στο λιμάνι της Κολχίδας. Κι έπειτα, μια άλλη γυναίκα, η Κλυταιμνήστρα είχε ζητήσει από τον Αγαμέμνονα όταν καταλάμβανε την Τροία να την ειδοποιήσει. Για να ετοιμαστεί. Για να τιμωρήσει. Τη θυσία της κόρης της για έναν πόλεμο και την τρομακτική κι αναίσχυντη αλαζονεία του άντρα της. Οργάνωσε ένα παροιμιώδες δίκτυο από φωτιές με την παρακάτω σειρά: Τροία – Ίδη – Έρμαιο Λήμνου – Άθως Αγίου Όρους – Μάκιστο Εύβοιας – Μεσσάπιο της Βοιωτίας – Κιθαιρώνας – Αιγίπλαγκτο – Αραχναίο – Παλάτι των Μυκηνών. Για δέκα ολόκληρα χρόνια, πάντα σε αυτά τα σημεία υπήρχαν άνθρωποι που περίμεναν να μεταδώσουν το νέο με τη φωτιά και το φως σε μια απόσταση που που συνολικά υπερβαίνει τα 600 χιλιόμετρα. Κι έτσι έγινε. Το 1184 π.Χ. Κι απλά ο χρόνος του Αγαμέμνονα μετρούσε ήδη αντίστροφα.
Αργότερα, η έρευνα έχει φέρει στο φως εκτεταμένο δίκτυο φρυκτωριών στην ηπειρωτική αλλά και στη νησιωτική Ελλάδα, που λειτούργησαν για πολλούς αιώνες. Στην περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας έχουμε τις καμινοβιγλατορίες και το περίφημο «Ωρονόμιο» του Λέοντα του Φιλοσόφου.
Κι οι φάροι, εξέλιξη της φωτιάς που ταξίδευε μηνύματα, έφτασαν ως τις μέρες μας. Οι ανάγκες της ναυσιπλοΐας και του εμπορίου επέβαλλαν να απλωθεί σαν σωτήριος φωτεινός δρόμος ένα δίκτυο φάρων με αποστολή να προστατεύονται τα καράβια από στενά περάσματα, από ξέρες και υφάλους αλλά και να τα καθοδηγούν με ασφάλεια στα λιμάνια.
Τα νερά, τα άρμενα και τα ιστία, τα σκαριά και τους θαλασσινούς της Ελλάδας φωτίζουν 1309 φάροι, φανοί και φωτοσημαντήρες, σε ένα από τα πιο αξιοσημείωτα δίκτυα παγκοσμίως. Από αυτούς, σε 57 ως επιτηρούμενοι και σε ακόμα 6 ως μόνιμα κατοικημένοι, καταθέτουν το καθήκον τους οι φαροφύλακες.
Οι φιγούρες των φάρων, που δεσπόζουν πάνω από τα κύματα, δίνουν το επιβλητικό σημάδι της ομορφιάς και της αρχοντιάς τους στο τοπίο.
Είχαν πλησιάσει πολύ πια, τόσο που το φως έλουζε το κορμί της στο ρυθμό του φάρου. Σε λίγες ώρες ξημέρωνε η τρίτη Κυριακή του Αυγούστου. Χαμογέλασε, παρόλο που δεν πίστευε στις παγκόσμιες ημέρες.
Ναι, ήταν η παγκόσμια ημέρα φάρων που ξημέρωνε.
