Πολύ σύντομα, για την ακρίβεια στις 25 του Ιανουαρίου, στον Πολυχώρο Πολιτισμού στην Αμαλιάδα θα παρουσιαστεί η παράσταση «Σέρρα, η ψυχή του Πόντου με τη Χρύσα Παπά,σε σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη. Μια παράσταση που έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία τα δυο τελευταία χρόνια στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας καθώς και στο Βερολίνο της Γερμανίας.
Με αφορμή και ευκαιρία αυτό το γεγονός, λοιπόν, ας μιλήσουμε για το βιβλίο στο οποίο βασίζεται η παράσταση, το οποίο έχει διασκευάσει για το θέατρο ειδικά γι’ αυτήν ο ίδιος ο συγγραφέας του.
Κι ο συγγραφέας δεν άλλος από το Γιάννη Καλπούζο, που χρόνια τώρα έχει αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στο ιστορικό μυθιστόρημα, χαρίζοντάς βιβλία – εξαιρετικές αποτυπώσεις και εξιστορήσεις ολόκληρων εποχών.
Έτσι κι εδώ, ο Γιάννης Καλπούζος αποτυπώνει αριστοτεχνικά την ψυχή του Ποντιακού Ελληνισμού στο βιβλίο «Σέρρα, η ψυχή του Πόντου».
Τι είναι όμως η Σέρρα; Η Σέρρα, ο θρυλικός χορός του Πόντου, δεν είναι άλλος από τον πανάρχαιο πολεμικό χορό Πυρρίχιο. Ο Πυρρίχιος αποκαλείται και Σέρρα γιατί στον ποταμό Σέρα της Τραπεζούντας υπήρχαν οι πιο φημισμένοι χορευτές. Τον Πυρρίχιο τον χόρεψε πρώτη η θεά Αθηνά, με πλήρη εξάρτηση μάχης. Επίσης τον χόρεψε μετά τη νίκη επί των Τιτάνων, και εκείνη ήταν και η στιγμή που τον δίδαξε η ίδια στους ανθρώπους.
Τον ίδιο χορό θρυλείται ότι χόρευαν οι Κουρήτες που προστάτευαν στο Ιδαίο Άντρο το μικρό Δία από τον πατέρα του Κρόνο.
Αλλά και οι Αμαζόνες, ο περίφημος γυναικείος πολεμικός λαός, χόρευαν τον Πυρρίχιο. Και η κατοικία τους ήταν στον Πόντο.
Και οι Πόντιοι, από τα αρχαία χρόνια, από το αρχαίο κιόλας Βασίλειο του Πόντου, φέρουν μέσα τους αυτό το χορό, τη Σέρρα, όπως τον αποκαλούν όπως κανέναν άλλο. Είναι κομμάτι της ψυχής τους. Κι εκείνοι είναι που τον διατήρησαν, δεν τον άφησαν να ξεχαστεί και τον έφεραν ως το σήμερα, ως το αύριο.
Το βιβλίο του Γιάννη Καλπούζου, ακριβώς όπως είναι και ο τίτλος του, μιλάει για την Ιστορία του Πόντου αλλά και της Ελλάδας. Μέσα από την ιστορία των ηρώων αφηγείται την ένδοξη, σπουδαία αλλά και μαρτυρική και ματωμένη Ιστορία του Πόντου και του εκεί Ελληνισμού.
Βρισκόμαστε στον Ιούνιο του 1915, στην Τραπεζούντα, η Γενοκτονία των Αρμενίων έχει ήδη ξεκινήσει, η ακμάζουσα κοινότητα των Ελλήνων Ποντίων αντιμετωπίζει τον εφιάλτη των Ταγμάτων Εργασίας.
Μια κοπέλα αρμενικής καταγωγής θα φυγαδευτεί και θα κρυφτεί στο σπίτι ενός νέου άντρα, του Γαληνού. Παράλληλα, στην περιοχή Ορντού, μια νεαρή κοπέλα, εύπορης καταγωγής, σχεδιάζει το γάμο της μαζί του. Ο Γαληνός, ένας πολύ μορφωμένος για την εποχή του άντρας, θα βρεθεί αντιμέτωπος με το δίλημμα ανάμεσα στις δύο αυτές γυναίκες αλλά και τον κίνδυνο της δίωξη όσων κρύβουν Αρμένιους.
Το ιστορικό πλαίσιο ξεδιπλώνεται στις σελίδες του βιβλίου. Η εξόντωση των Αρμενίων, η ρωσική κατάκτηση της Τραπεζούντας, η προσπάθεια να δημιουργηθεί η Ελληνική Δημοκρατία στον Πόντο, οι Νεότουρκοι του Κεμάλ, η Γενοκτονία των Ποντίων που ακολουθεί.
Με όχημα τη ζωή του Γαληνού Φιλονίδη, όπως ονομάζεται ο ήρωας, ιχνογραφείται ο Πόντος μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών, ο φόβος, η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός που ενσπείρουν οι Νεότουρκοι και στη συνέχεια οι Κεμαλιστές, η καθημερινή ζωή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν, τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και οι στέπες του Καζακστάν, οι πόθοι και τα δεινά των Ποντίων. Αλλά και η ελπίδα τους. Αυτή που τους έκανε να επιβιώσουν και να λάμψουν και πάλι.
Μέσα από τη μικρή ιστορία του Γαληνού, ζωντανεύει και καταγράφεται η μεγάλη Ιστορία.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα:
Ο Γιάννης Καλπούζος γεννήθηκε το 1960 στο χωριό Μελάτες της Άρτας και ζει μόνιμα από το 1983 στην Αθήνα. Στα ελληνικά γράμματα εμφανίζεται το 2000 με την ποιητική συλλογή «Το νερό των ονείρων» και το μυθιστόρημα «Μεθυσμένος δρόμος». Ακολουθεί η συλλογή διηγημάτων «Μόνο να τους άγγιζα», η οποία επανεκδόθηκε εμπλουτισμένη το 2017 με νέο τίτλο: «Κάποιοι δεν ξεχνούν ποτέ», καθώς και οι ποιητικές του συλλογές: «Το παραμιλητό των σκοτεινών Θεών» και «Έρωτας νυν και αεί». Με τη δεύτερη ήταν υποψήφιος στη βραχεία λίστα για το κρατικό βραβείο ποίησης, ενώ η παραλογή «Ο λύκος» που εμπεριέχεται στη συλλογή διηγημάτων βραβεύτηκε στον Διεθνή Διαγωνισμό Ποίησης και Διηγήματος «Γιώργος Σεφέρης» του πανεπιστημίου του Παλέρμο Ιταλίας. Ευρύτερα γνωστός στο αναγνωστικό κοινό έγινε με το μυθιστόρημά του «Ιμαρέτ», το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Το «Ιμαρέτ» μεταφράστηκε στα πολωνικά, στα τουρκικά, στα αραβικά και στα αγγλικά. Το «Ιμαρέτ» κυκλοφορεί και σε εφηβικό μυθιστόρημα σε δύο τόμους.
Έχει γράψει τα μυθιστορήματα: «Σάος-Παντομίμα Φαντασμάτων», «Άγιοι και δαίμονες – Εις ταν Πόλιν», «Ουρανόπετρα – Όπου πατώ είναι δικός μου δρόμος», «Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου», «Σέρρα – Η ψυχή του Πόντου», το οποίο μεταφράστηκε στα αλβανικά και έχει τιμηθεί με το πρώτο βραβείο μυθιστορήματος Μικρασιατικού περιεχομένου για τα έτη 2016 – 2018, «Γινάτι – Ο σοφός της λίμνης», το οποίο τιμήθηκε με το «Βραβείο Βιβλιοπωλείων Public 2019», «Εράν – Βυζαντινά αμαρτήματα «, Ραγιάς – Μέρες και νύχτες 1821» και «Το καλντερίμι – 99 χρόνια στη Θεσσαλονίκη».
