Γράφει ο Θεόδωρος Βουκελάτος
Πάλι τα μπλόκα στους δρόμους, τα ίδια περίπου πρόσωπα -γερασμένα ίσως- εδώ και μια τριακονταετία, αλλά και περίπου η ίδια μίζερη νοοτροπία και τα ίδια αιτήματα. Μεγαλύτερες επιδοτήσεις-περισσότερες αποζημιώσεις-φθηνό πετρέλαιο. Υποθέτει κανείς ότι όλες οι δυνατότητες προσαρμογής στις νέες τεχνολογίες, αυτού του σημαντικού πρωτογενούς τομέα έχουν εξαντληθεί.
Όμως για πολλούς από αυτούς, αυτές οι δυνατότητες είναι άγνωστη λέξη. Η υστέρηση εκσυγχρονισμού, η έλλειψη κατάρτισης και το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αγροτών έχουν μόνο πρακτική εμπειρία. Είναι ένας στόλος γερασμένος. Γιατί; Γιατί την εποχή που έπρεπε να στείλουν τα παιδία τους γεωπόνους προτιμούσαν με την αμέριστη βοήθεια των τοπικών βουλευτών να τα διορίζουν.
Τι θα μπορούσε ν’ αλλάξει λοιπόν χωρίς την επόμενη γενιά μορφωμένων, σύγχρονων και καταρτισμένων αγροτών;
Θα ‘λεγε κανείς πως οι καραβιές των χρημάτων που έχουν όλα αυτά τα χρόνια εισρεύσει από την Ευρωπαϊκή Ενωση υπο μορφήν ενισχύσεων-επιχορηγήσεων, θα είχαν αλλάξει το τοπίο. Και θα το είχαν αλλάξει αν σαν κράτος και σαν πολίτες μας ενδιέφερε πως θα αξιοποιήσουμε αυτά τα κονδύλια, αλλά μας ενδιαφέρει μόνον η απορρόφηση τους. Μεροδούλι-μεροφάϊ. Το αποτέλεσμα; Περισσότερο απο το μισό αγροτικό εισόδημα είναι επιδοτήσεις αλλά παρ’ όλα αυτά οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις στην πλειοψηφία τους δεν είναι ανταγωνιστικές. Και να σκεφτεί κανείς πως στην Ελλάδα είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε τους περισσότερους συνεταιρισμούς στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά με τον μικρότερο κύκλο εργασιών. Εδώ οι συνεταιρισμοί θεωρούνται αποτυχημένοι αφού ο συνολικός κύκλος εργασιών τους είναι 950 εκατομύρια και τα χρέη τους 2,4 δίς.
Ουδείς γνωρίζων, αμφισβητεί και την μεγάλη μερίδα ευθύνης από πλευράς δημοσίου. Αυτό νομοθετεί, αυτό θέσπισε και το καθεστώς των συνεταιρισμών που για πολλά χρόνια οι τοπικοί πολιτικοί διόριζαν τους δικούς τους προέδρους ασχέτως προσόντων και επάρκειας. Ποτέ δεν σχεδίασε ένα σύγχρονο μοντέλο αγροτικής παραγωγής. Και έτσι αμφότεροι βολευόμαστε (μέχρι πότε άραγε) από τα εμβάσματα της ευρωπαϊκής ένωσης.
Ενας από τους λόγους που οι συνεταιρισμοί απέτυχαν είναι επειδή είμαστε ένας λαός που ο πολίτης λειτουργεί κατά μόνας. Ο αγρότης δεν εμπιστεύεται τον συνεταιρισμό, τον συνάδελφο του, τον εκπρόσωπο του κράτους, κανέναν. Από την στιγμή που –γενικώς παραδεκτό είναι- ότι η ισχύς είναι εν τη ενώσει, με την αδυναμία συνεργασίας αυτόματα χάνεται και το πλεονέκτημα μαζικών προωθήσεων των προϊόντων και παραμένουν όλα τα μειονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένου και του μικρού κλήρου αλλά και κυρίως της έλλειψης κατάρτισης και της σύγχρονης καλλιέργειας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι και το πόρισμα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου ότι η σπατάλη των λιπασμάτων στις καλλιέργειες φθάνει το 25%, και είναι απόρροια της έλλειψης τεχνολογίας στις καλλιέργειες και την άρδευση τους, καθώς και έλλειψης εκπαίδευσης των αγροτών.
Από την άλλη πλευρά, που είναι οι ειδικοί –από πλευράς κράτους- που θα συμβουλέψουν και θα κατευθύνουν τους αγρότες, αλλά και όταν υπάρχουν ποιος τους ακούει; Στην Ελλάδα είμαστε παντογνώστες. Καλλιεργούμε προιόντα χαμηλής στρεμματικής απόδοσης-σιτηρά καλαμπόκια, και όχι θερμοκήπια με πολύ μεγαλύτερες αποδόσεις με αποτέλεσμα να έχουμε εισαγωγές κηπευτικών άνω των 2 δίς ετησίως από χώρες της βορείου Ευρώπης. Και να σκεφτεί κανείς ότι απλά και μόνο λόγω του πλεονεκτήματος του εύκρατου ελληνικού κλίματος θα είμαστε πιο ανταγωνιστικοί.
Τα προγράμματα κατάρτισης που διοργανώνει το κράτος θέλουν να βάλουν τους αγρότες στα θρανία για να μάθουν τι να καλλιεργούν και πώς να το καλλιεργούν. Δύσκολο γιατί πολλοί από αυτούς το θεωρούν περιττό αφού ο εύκολος δρόμος είναι η αποζημιώσεις. Γνωρίζω αρκετούς που παρακαλούν να ρίξει πάγο για να αποζημιωθούν, και πολλούς άλλους που δήλωναν καλλιεργήσιμα στρέμματα ακόμα και στην θάλασσα.
Από την στιγμή που στην χώρα η νοοτροπία του κλάδου περιστρέφεται γύρω από το ύψος των παροχών και επιδοτήσεων και όχι των υποδομών (θερμοκηπίων κ.λ.π.) για την εξασφάλιση μεγαλύτερης παραγωγής άρα και μεγαλύτερου εισοδήματος, τίποτε δεν πρόκειται να βελτιωθεί. Κάθε χειμώνα θα παρακολουθούμε αυτή την γραφικότητα, η οποία αυτή καθ’ εαυτή δεν θα με πείραζε αν τα μπλόκα δεν διατάρασσαν την καθημερινότητα –άρα και την τσέπη- ημών των υπολοίπων. Διότι, -για να πώ και την κακία μου- αυτές τις κινητοποιήσεις τις προγραμματίζουν οι αγρότες –εκ του ασφαλούς- ΠΑΝΤΑ αυτή την εποχή που δεν έχουν δουλειές, αλλά δυσκολεύουν όλους τους υπόλοιπους που κυκλοφορούν στους δρόμους και έχουν δουλειές.
