Κατά την προσωπική μου γνώμη, η καλλιέργεια των ανθρώπινων σχέσεων, η προαγωγή της πνευματικότητας και η κοινωνική δραστηριότητα είναι τρεις βασικές όψεις της ανθρωποποίησης του ανθρώπου και διαρκούς εξευγενισμού του, είναι θεμελιώδη πεδία τελείωσής του και κατάκτησης της ευτυχίας του. Θα προσπαθήσω να στηρίξω αυτή την άποψη με επιμέρους επιχειρήματα που θα καταλήγουν ωστόσο στο επιδιωκόμενο συμπέρασμα.
Εν πρώτοις, η φοβερή δύναμη και το μεγαλείο που δίνει ο έρωτας στον άνθρωπο οφείλεται πρωτίστως στο ότι σπάζει τα σύνορα δύο ανθρώπων και δημιουργεί ένα κοινό πεδίο επί του οποίου οι ερωτευμένοι ταυτίζουν σε μεγάλο βαθμό τη ζωή τους, τον κόσμο τους, τους εαυτούς τους.
Και είναι ακριβώς αυτό το πεδίο της αποθέωσης της ευτυχίας που τόσο απλόχερα προσφέρει ο έρωτας – καρπός της δημιουργίας ισχυρών ανθρώπινων σχέσεων, είναι η γεφύρωση ανθρώπινων υπάρξεων που ανάγουν το κοινό δημιούργημα της σχέσης πάνω από τα ατομικά «περιβλήματά» τους, είναι το διπλό φτερούγισμα σε κόσμους παραμυθένιους, όπου η σχέση αποκτά περισσότερο άρωμα και χρώμα, είναι η θέωση των ερωτευμένων που βλέπουν να μετασχηματίζεται η ζωή τους σε μια εξιδανικευμένη εικόνα και όλα τα επιμέρους σημεία της καθημερινότητας, όλα τα γήινα στοιχεία παίρνουν το σχήμα και τα μεγέθη που τους αναλογούν και παύουν να είναι κυρίαρχα της αγωνίας τους.
Αλλά και η φοβερή δύναμη της ενδο-οικογενειακής αγάπης δεν οφείλεται στην προαγωγή βιωματικών διανθρώπινων σχέσεων και δεσμών, όπου τα άτομα οριοθετούν έναν ειδικό κόσμο στον οποίο βασιλεύει η έγνοια και η φροντίδα του ενός για τον άλλο, όπου η ανάπτυξη αρμών δίνει δύναμη στην προσωπική προσπάθεια καθενός και καθεμιάς, όπου στο κοινό οικογενειακό στερέωμα νιώθεις ασφάλεια και απόλυτο εφησυχασμό, όπου η έννοια της οικογενειακής εστίας θα γίνει το σύμβολο της προστασίας της προσωπικής μας ζωής, όλων των ανθρώπων, όπου γης και όπου χρόνου;
Και είναι ακριβώς επέκταση και διαστολή αυτής της έννοιας της αγάπης πέραν της εστίας στο σχήμα της φιλίας, όπου το περιβάλλον εμπιστοσύνης διευρύνεται, όπου ο κύκλος της συνδέσμωσης επεκτείνεται και η δημιουργία αυτού του κύκλου ενισχύει την αυτο-εκτίμηση και αυτοπεποίθηση όλων των μελών του, όπου στο κοινό έδαφος της ουσιαστικής συνεννόησης αναπτύσσονται όλες οι δυναμικές της ανθρώπινης κατάστασης και ευδοκιμούν οι έννοιες της αρετής, όπου η συνεργασία και η ευγενής άμιλλα έχουν αντικαταστήσει τον στείρο ανταγωνισμό και την έριδα.
Αλλά πέραν τούτων των στενών χώρων, η ακτινοβολία των ανθρώπινων σχέσεων απλώνεται και στους επιμέρους εργασιακούς και επαγγελματικούς χώρους, ακριβώς γιατί είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής μας στο οποίο αναπτύσσεται έτι περαιτέρω η κοινωνικοποίησή μας και ο ανθρώπινος ρόλος μας, όπου η ευρεία έννοια της συλλογικότητας επωάζεται και επωάζει τη μεγάλη αρετή της αλληλεγγύης, όπου αισθάνεσαι ότι η συναδέλφωση προάγει τον άνθρωπο, όπου ο κοινός αγώνας για τη βελτίωση της ζωής σου δίνει ομορφιά στην ανθρώπινη μορφή, όπου η κοινωνική δράση και δραστηριότητα δημιουργεί τόπους ψυχικής ευφορίας και πνευματικής ελευθερίας, όπου η συνδιαμόρφωση μιας συναντίληψης ακονίζει τις γωνίες του εγωισμού και της αλαζονείας και η συνεισφορά σου στην κοινή κοίτη των ιδεών με τους άλλους συναδέλφους σου αποτελεί συστατικό στοιχείο ευγενούς φιλοδοξίας και προαγωγής της ανθρώπινης σκέψης και στοχασμού.
Αλλά οι ανθρώπινες σχέσεις δεν μπορούν να οριοθετηθούν σε κλειστά πεδία, γιατί τότε θα είναι ευάλωτος ο βασικός τους πυρήνας σε κάθε εξωτερικό στοιχείο, γιατί τότε οι σχέσεις μας θα νομιμοποιούνται κυρίως στην έννοια του συμφέροντος. Οι ανθρώπινες σχέσεις σαφώς και θα βρίσκουν πιο εύφορο έδαφος στους χώρους που προαναφέρθηκαν. Αλλά οι ανθρώπινες σχέσεις ή θα είναι επί όλου του πεδίου των ανθρώπων ή δε θα υπάρχουν ή το πολύ – πολύ να εμφανίζονται φτιασιδωμένες και κίβδηλες.
Η ρήση του φιλοσόφου ότι «είμαι καμωμένος από όλους τους ανθρώπους» δηλώνει ακριβώς την πεμπτουσία των σχέσεών μας. Για να κάνουμε υπέρβαση από το σημερινό επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων, των απρόσωπων, επιφανειακών, συχνά συμφεροντολογικών και πολύ συχνά εχθρικών σχέσεων οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε τον ρόλο μας στην κοινωνία, να κατακτήσουμε τους χώρους της πνευματικής ελευθερίας και να συνειδητοποιήσουμε ότι το νόημα της ζωής μας βρίσκεται στην αγάπη, στην αλληλεγγύη και στην κατανόηση για τον άλλο / την άλλη.
Αδειάζουμε την ψυχή μας όταν κυνηγάμε τα υλικά αγαθά, όταν βάζουμε φράχτες γύρω από τον προσωπικό μας κόσμο, όταν δεν νοιαζόμαστε για το κοινό καλό. Νιώθουμε το κενό του πολιτισμού μας, όταν λατρεύουμε τη μηχανή, όταν δεν έχουμε ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους, όταν η ρηχότητα των σχέσεων εισβάλλει και διαβρώνει ακόμα και τον στενό ανθρώπινο πυρήνα μας. Η ουσιαστική επικοινωνία είναι στοιχείο συστατικό της συνύπαρξής μας, είναι όρος για την κατανόηση του εαυτού μας και για τη νοηματοδότηση της ζωής μας.
Η αγάπη, η αλληλεγγύη και η αλληλοκατανόηση έχουν ένα κοινό μυστικό: αναπτύσσονται και ευδοκιμούν όταν είναι ακέραιες, όταν εκφράζονται προς όλους· άλλως απλώς δεν υπάρχουν! Ή, διαφορετικά, δεν μπορείς να ερωτευθείς ή να αγαπήσεις το παιδί σου ή κάποιον πολύ δικό σου, αν δεν αγαπάς τον άνθρωπο, τον κάθε άνθρωπο. Και η ιδιαίτερη αγάπη θα είναι η απόλυτη προαγωγή της αγάπης για τον άνθρωπο, θα είναι αυτή η αγάπη που θα σε κάνει να νιώθεις πληρότητα εαυτού και ολοκλήρωση ζωής.
