Εθνική Επέτειος της 25ης Μαρτίου σήμερα και φαγητό αλληλένδετο με την ημέρα ο μπακαλιάρος ο παστός. Πώς όμως έγινε αυτό;
Από πότε όμως η Ελλάδα αλίευε τόσο πολύ μπακαλιάρο, από ποιες θάλασσες και πώς τον έκαναν παστό, για να γίνει εθνικό μας φαγητό;
Ποτέ στην ιστορία αυτού του τόπου.
Ας δούμε όμως την πραγματική ιστορία αυτού του φαγητού που χαρακτηρίστηκε εθνικό, τόσο που να συνδεθεί και με τη Επέτειο της Λευτερίας του Έθνους.
Η Ελλάδα πριν ακόμα απελευθερωθεί από τους Οθωμανούς είχε υψηλή και σημαντική παραγωγή σταφίδας στις επαρχίες της Ήλιδας, της Βοστίτσας, της Κορίνθου κ.α.
Η σταφίδα ήταν το βασικό «γλυκό» προϊόν, μετά το μέλι, αφού τότε δεν υπήρχε η χημικά επεξεργασμένη ζάχαρη.
Μεγάλη ζήτηση της σταφίδας υπήρχε στη Ρωσία λόγω του πολύ ψυχρού της κλίματος και οι θερμίδες της βοηθούσαν τον πληθυσμό να ανταπεξέλθει.
Έτσι, μετά την Απελευθέρωση η Ρωσία και με τις καλές σχέσεις που είχε με το νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος, ήταν η χώρα που έπαιρνε μεγάλες ποσότητες από τη σταφίδα μας αλλά από χρήματα λίγα, ελάχιστα έδινε. Αντί να μάς πληρώνει μάς έδινε, ως αντιστάθμισμα παστό μπακαλιάρο που είχε σε πλεόνασμα, όπως και σε μικρότερες ποσότητες λιαστό – αποξηραμένο χταπόδι, που ήταν όμως ακριβότερο και λιγότερο προσιτό στο λαό.
Ο μπακαλιάρος όμως ήταν ξένος προς τις διατροφικές συνήθειες του Έλληνα, αλλά έπρεπε να καταναλωθεί.
Χρειάστηκε η παρέμβαση των θεσμών (και όχι μόνο των πολιτικών) για να τον χαρακτηρίσουν ως εθνικό φαγητό και με τον καιρό απέκτησε ευρεία κατανάλωση.
Και δεν τον έτρωγαν μόνο στην Επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης και στον εορτασμό του Ευαγγελισμού που ήταν την ίδια ημέρα, αλλά σχεδόν κάθε μέρα.
Ως φθηνός που ήταν ο παστός μπακαλιάρος έγινε το βασικό φαγητό των μεροκαματιάρηδων στις σταφίδες και στα αμπέλια κυρίως, από το σκάψιμο και το χαράκι μέχρι και τον τρύγο.
Το μεσογειακό μας όμως κλίμα δεν σήκωνε τον παστό μπακαλιάρο των βόρειων λαών και το πολύ αλάτι που περιείχε μοίραζε στον κοσμάκη υπερτάσεις, εγκεφαλικά, παραπληγίες και θανάτους.
Αντιστάθμισμα στην υπέρταση, όχι και τόσο γνωστή μέχρι τότε αρρώστια για τον Έλληνα, ήταν το σκόρδο. Από την αρχαιότητα ήξεραν τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Γι’ αυτό και συνόδευαν τον μπακαλιάρο πάντα με σκορδαλιά. Για να περιορίσουν, όσον γινόταν, τα θανατικά…
